DHEA چیست ؟! احتمالا شنیده اید که بهبود وضعیت هورمون‌ها تاثیر بسیار زیادی در ظاهر و احساس بهتر شما دارد.
و این گفته به نوعی صحیح است.
کار با وزنه، مصرف میزان کالری کافی و خواب کافی همگی دارای تاثیرات منحصر به فرد خود در زمینه افزایش یا کاهش هورمون‌های مختلف بدن میباشند.
اما راهی دیگر برای بهبود وضعیت هورمون‌ها که مردم اغلب بیشتر این را مدنظر دارند، مصرف مکملها، دارو‌ها و هورمون‌های مصنوعی میباشد.
بیشتر این مواد را تنها با نسخه پزشک می‌توان تهیه کرد، اما چند مورد دیگر نیز وجود دارند که می‌توان آنها را بدون نسخه نیز خریداری کرد، نظیر مکمل (DHEA).
اگر به بعضی متخصصان به اصطلاح اینترنتی گوش فرا داده باشید، احتمالا شنیده اید که (DHEA) بهترین چیزی است که میتواند ما را به “ چشمه جوانی “ برساند. اما برخی دیگر می‌گویند در زمینه مزیت‌های (DHEA) شواهد بسیار اندکی وجود دارد و هر ادعایی خلاف این بر پایه شواهد شبه علمی میباشد.
اما حق با چه کسی است؟ به خواندن این مقاله از مجله ی بدنسازی مکمل ها ادامه دهید تا دریابید.
[lwptoc]
(DHEA) چیست؟
(DHEA) یا (دی هیدرو اپی آندروسترون)، یک هورمون استروئیدی بوده که عمدتا در غدد فوق کلیوی بدن شما ساخته میشود، اما مقادیر کمی از آن همچنین در ارگان‌های گوارشی، ارگان‌های تولید مثلی و مغز نیز ترشح میشود.
همانند دیگر هورمون‌های استروئیدی نظیر تستوسترون و استروژن، تولید طبیعی (DHEA) نیز در دوره جوانی در اوج قرار دارد و با گذشت هر دهه حدودا ۱۰% از سطح آن تا سن ۷۰ سالگی کاهش میابد.
نوع مصنوعی (DHEA) نیز همچنین از مواد شیمیایی موجود در یم وحشی (نوعی سیب زمینی) و سویا ساخته میشود که با نام‌های دیوسژنین و ژنیستئین شناخته میشود و به عنوان مکمل غذایی فروخته میشود. هنگام مصرف منظم، این مکملها میتوانند سطح (DHEA) بدن شما را افزایش دهند.
بدن شما نمی‌تواند از این مواد شیمیایی در حالت طبیعی‌شان (DHEA) تولید کند، بنابراین خوردن یم و سویا (یا عصاره یم و سویا) میتواند سطح (DHEA) بدن شما را افزایش دهد.
علیرغم کشف در سال ۱۹۳۴، دنشمندان هنوز قادر به درک کامل وظیفه (DHEA) در بدن نیستند. دو دلیل اصلی برای این امر وجود دارد :
۱ . (DHEA) یک متابولیت درونی بوده که قابل ثبت نیست، به این معنی که کمپانی‌های داروسازی علاقه ای به حمایت از انجام تحقیقات برای درک موارد مصرف آن ندارند.
۲ . (DHEA) عمدتا مختص انسان‌ها میباشد، که این امر تحقیق در مورد اثرات این ماده روی دیگر حیوانات را دشوار کرده است (که این گامی مهم هنگام تحقیق روی مواد جدید میباشد).
اما چیزی که به هر حال دانشمندان از آن مطمئن هستند این است که (DHEA) پیش ماده تستوسترون و استروژن میباشد. به عبارت دیگر، بدن از (DHEA) به عنوان ماده خام برای ساخت تستوسترون و استروژن استفاده می‌کند.
و به همین دلیل است که مردم در اینترنت در مورد مزیت‌های سلامتی (DHEA) غوغا به راه می اندازند و به همین دلیل است که کمپانی‌های مکمل سازی، (DHEA) را برای بدنسازان و ورزشکاران تبلیغ میکنند.
خلاصه : (DHEA) هورمونی استروئیدی بوده که عمدتا در غدد فوق کلیوی ساخته شده و به تستوسترون و استروژن تبدیل میشود.
مزایای (DHEA)
گاهی اوقات (DHEA) در زمینه درمان برخی بیماری‌ها تبلیغ میشود نظیر :
- چاقی، بیماری سرخرگ کرونری و دیابت نوع ۲
- لوپوس
- پوکی استخوان
- بی اشتهایی عصبی
- آتروفی واژن و اختلال نعوظ
- افسردگی
- آلزایمر
- اچ آی وی
و هنگام مصرف به عنوان مکمل مزیت‌های زیر برای آن گفته میشود :
- افزایش تندرستی
- بهبود عملکرد جنسی
- ضد پیری
… که همه این مزایا خوب به نظر میرسند.
اما مشکل اینجاست به ازای هر تحقیق حمایت کننده این مزیت ها، یک تحقیق دیگر نیز وجود دارد که کاملا آن را رد می‌کند. که این امر باعث شده تا تشخیص درست بودن هر کدام از این تحقیقات سخت شود. به عبارتی، تحقیقات انجام شده روی (DHEA) نوعی سردرگمی را ایجاد کرده است به نوعی که می‌توان گفت برای هر چیزی در مورد (DHEA) می‌توان یک تحقیق اثبات کننده یافت کرد.
اگرچه تحقیقات در مورد (DHEA) گیج کننده و متضاد هم هستند، اما باز هم می‌توان از این بلبشو مقداری حقیقت را غربال کرد.
برای مثال، تحقیقات به شکل مستمر نشان میدهند که (DHEA) دارای یک مزیت اثبات شده میباشد، آن هم این است که میتواند تولید دیگر هورمون‌های استروئیدی در بدن را افزایش دهد.
در این لحظه شاید فکر کنید که، “ پس اساسا یک استروئید میباشد، نه؟ “
به نوعی می‌توان این را گفت.
اگرچه (DHEA) یک هورمون استروئیدی میباشد، اما با استروئید‌های مصرفی توسط بدنسازان حرفه ای، بازیگران هالیوود و فیتنس کاران زمین تا آسمان تفاوت دارد. به علاوه، اگر شما آن قدری جوان هستید که سطح طبیعی (DHEA) در شما بالا باشد، پس مصرف مکمل آن مزایای قابل توجه بیشتری به همراه نخواهد داشت.
اما جریان در مورد افراد مسن تر با سطح پایین تر (DHEA) متفاوت است.
تحقیقات نشان میدهند که مصرف (DHEA) در مردان مسن تر باعث افزایش تولید تستوسترون و در زنان مسن تر باعث افزایش تولید استروژن میشود، که این امر میتواند باعث افزایش تراکم استخوان‌ها (اغلب در زنان)، کاهش اختلالات شناختی و بهبود قدرت شود.
برای مثال، در یک متا آنالیز انجام شده توسط دانشمندان در بیمارستان (Maggiore-Bellaria)، محققان ۲۵ تحقیق شامل ۱۳۵۳ نفر بین ۲۳ تا ۸۴ سال را مورد بررسی قرار دادند، و به این جمع بندی رسیدند که مصرف (DHEA) دارای تاثیر مثبت قابل توجهی روی ترکیب بدنی در افراد کمی مسن تر میباشد.
با این بیان، اگرچه (DHEA) به افراد جوان تر در زمینه رسیدن به اهداف سلامتی و فیتنسی کمک چندان زیادی نمیکند، اما میتواند به افراد بالای ۶۰ سال در زمینه عضله سازی و چربی سوزی کمک کند.
(DHEA) به طور مخصوصی میتواند برای زنان مسن تر مفید باشد که آن هم به لطف اثر آن در بهبود تراکم استخوان‌ها میباشد.
یک مثال خوب در این زمینه حاصل انجام یک تحقیق توسط دانشمندان مرکز سلامتی دانشگاه کانکتیکات میباشد. در این تحقیق، محققان ۹۹ زن در دهه هفتم و اوایل دهه هشتم زندگی خود را انتخاب کردند که سطح (DHEA) و تراکم استخوانی کمی داشتند، به طوری که آنها را “ شکننده ” دسته بندی کرده و آنها را در یکی از چهار دسته زیر قرار دادند :
۱ . گروه دریافت کننده ۵۰ میلی گرم (DHEA) در روز که دو جلسه ۹۰ دقیقه ای یوگا نیز در هفته انجام میدادند.
۲ . گروه دریافت کننده ۵۰ میلی گرم (DHEA) در روز که دو جلسه ۹۰ دقیقه ایروبیک روی صندلی در هفته انجام میدادند.
۳ . گروه دریافت کننده دارونما که در هفته دو جلسه ۹۰ دقیقه ای یوگا انجام میدادند.
۴ . گروه دریافت کننده دارونما که در هفته دو جلسه ۹۰ دقیقه ای ایروبیک روی صندلی را انجام میدادند.
در پایان تحقیق، زنان مصرف کننده (DHEA)، یعنی گروه ۱ و ۲، شاهد افزایش حجم عضلات و قدرت پایین تنه خود به میزان معناداری بودند و در زمینه تعادل و پویایی نیز نسبت به دو گروه دیگر بهتر عمل کردند.
این یافته‌ها نیز هم راستای نتایج دیگر تحقیقات مشابه میباشد که یافت کرده‌اند که مصرف (DHEA) میتواند به بهبود حساسیت انسولینی و افزایش سطح هورمون‌ها کمک کند.
بنابراین، آیا همه افراد به خصوص مادر بزرگ‌هایشان باید در زمینه خرید مکمل (DHEA) عجله کنند؟
لزوما نه.
اگرچه شواهد امید بخشی برای (DHEA) در جهت کمک به کاهش عوارض افزایش سن وجود دارد، اما تنها در افرادی موثر است که سن و سالی از آنها گذشته است. حتی با این شرایط نیز اثر این مکمل کاملا معمولی میباشد.
بنابراین، مهم است که به یاد داشته باشید بهترین راه برای کاهش جنبه‌های منفی افزایش سن انجام ورزش منظم (مخصوصا تمرینات قدرتی)، داشتن یک غذایی مناسب و خواب کافی میباشد.
با این بیان، اگر از قبل در حال رعایت تمام این موارد هستید، پس مصرف (DHEA) نیز میتواند کمی بیشتر شما را در این مسیر کمک کند.
خلاصه : تحقیقات نشان میدهد که مصرف (DHEA) باعث افزایش تولید تستوسترون در مردان مسن و افزایش تولید استروژن در زنان مسن میشود که این امر میتواند باعث بهبود تراکم استخوان‌ها در زنان، کاهش اختلالات شناختی و بهبود قدرت به میزان اندکی شود.
عوارض جانبی (DHEA)
در مجموع، اکثر تحقیقات دریافته اند که دوز‌های متوسط (DHEA) ایمن است و باعث ایجاد عوارض جانبی اندک یا بدون عارضه میباشد.
با این بیان، دوز‌های بالای (DHEA) میتواند باعث ایجاد عوارضی نظیر پوست چرب و افزایش رشد موی بدن مخصوصا در ناحیه صورت، زیربغل و مناطق عمومی در برخی افراد شود. البته این عوارض جانبی نادر و موقت هستند.
همچنین اگر در حال درمان نوع سرطان هستید که وضعیت آن با افزایش سطح هورمون‌های جنسی بدتر میشود توصیه به مصرف (DHEA) نمی‌شود، سرطان هایی نظیر پرستات، تخمدان، سینه و مخاط رحم.
اگر فردی مسن (حدودا بالای ۷۰ سال) و مصرف کننده (DHEA) هستید، توصیه میشود حداقل به شکل سالانه سطح (DHEA) و متابولیت‌های آندروژنیک و استروژنیک بدن خود را چک کرده تا احتمال بروز سرطان‌های سینه یا پرستات به حداقل برسانید.
خلاصه : اگر در حال درمان سرطان میباشید نباید از (DHEA) استفاده کنید، اما مصرف (DHEA) توسط بقیه افراد ایمن یا عارضه جانبی اندکی به همراه دارد مگر استفاده از دوز‌های بزرگ.
دوز بالینی کارامد (DHEA) چه میزان میباشد؟
یک مکمل برای اینکه علم را پشتیبان و کنار خود ببیند، میبایست کارایی خود را در تحققیقات با طراحی و اجرای خوب به اثبات برساند. دوز‌های استفاده شده در این چنین تحقیقاتی با عنوان دوز‌های بالینی کارامد شناخته میشوند.
همانطور که میدانید کافی نیست که تنها در مورد اثرات مثبت (DHEA) روی سلامتی با افزایش سن بدانیم، بلکه نیازمند دانستن دوز آن برای دریافت مزایا و استفاده مستمر از آن دوز هستیم.
دوز (DHEA) مورد استفاده در تحقیقات بالینی برای دریافت مزایا از ۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم در روز میباشد.
خلاصه : دوز بالینی کارامد برای (DHEA) ۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم در روز میباشد.
DHEA چیست : سوالات رایج
سوال رایج ۱ در مورد اینکه DHEA چیست : آیا (DHEA) برای زنان ایمن است؟
بله.
در واقع، یک سری مزیت‌های بالقوه برای (DHEA) وجود دارد که مختص زنان است، از جمله :
بهبود تراکم مواد معدنی استخوان ها
افزایش موفقیت در فرایند لقاح مصنوعی
افزایش عملکرد و میل جنسی
بهبود سلامت روانی
کاهش درد در طول فعالیت‌های جنسی
سوال رایج ۲ در مورد اینکه DHEA چیست : آیا (DHEA) یک استروئید است؟
دقیقا نه.
(DHEA) یک استروئید هورمونی میباشد که به شکل طبیعی در بدن ساخته میشود، که بسیار متفاوت تر از آن داروهایی است که ما با نام استروئید آنها را میشناسیم.
هنگامی که ما به استروئید‌ها در قالب بدنسازی یا دیگر ورزش‌ها اشاره داریم، آنها اغلب موادی غیر طبیعی با نام استروئید‌های آنابولیک-آندروژنیک هستند که رفتاری مشابه هورمون‌های طبیعی بدن نظیر تستوسترون و استروژن دارند. اما به هر حال، آنها در دوزهایی مصرف میشوند که اثر آنها بسیار بیشتر از هورمون‌های طبیعی خود بدن میباشد.
سوال رایج ۳ در مورد اینکه DHEA چیست : آیا (DHEA) یک ماده ممنوعه میباشد؟
برای ورزشکاران حرفه ای، بله. اما برای بقیه افراد، خیر.
(DHEA) به عنوان یک “ عامل آنابولیک “ طبقه بندی شده است و بنابراین استفاده از آن توسط ورزشکاران حرفه ای در بزرگ ترین مسابقات جهانی توسط سازمان جهانی ضد دوپینگ و سازمان ضد دوپینگ ایالات متحده آمریکا ممنوع شده است.
DHEA چیست : جمع بندی
اگرچه (DHEA) عمدتا برای افراد جوان تر تاثیر چندانی ندارد، اما تحقیقات نشان میدهند که این مکمل برای افراد مسن تر دارای چندین مزیت خوب میباشد.
به طور دقیق تر، این مکمل میتواند باعث افزایش تولید تستوسترون در مردان مسن تر و افزایش تولید استروژن در زنان مسن تر شود، که این امر باعث افزایش تراکم استخوانی، مبارزه با کاهش ادراک شناختی و اندکی بهبود قدرت شود.
کامل و جامع
دمتون کرم