ژینکوماستی

ژینکوماستی به بزرگی‌ بافت غده ای سینه مردان گفته می شود. این وضعیت ممکن است در دوران نوزادی و بلوغ در پسرانی که به شکل نرمالی‌ در حال رشد هستند رخ دهد. ژینکوماستی حاصل عدم تعادل محیط هورمونی در بدن می‌باشد، به طوری که سطح استروژن (هورمون زنانه) در مقایسه با آندروژن‌ها (هورمون‌های مردانه) در این حالت بیش از حد افزایش می آبد.

[lwptoc]

ژینکوماستی یا ژنیکوماستی (بزرگی‌ سینه مردان) چیست؟

ژینکوماستی یا gynecomastia به بزرگی‌ بافت غده ای سینه مردان گفته می شود. در طول دوران نوزادی، بلوغ و در مردان میان سال، بروز این نوع فرم سینه می تواند رایج باشد. فرق بین ژنیکوماستی و لیپوماستی باید تمیز داده شود. لیپوماستی اشاره به حضور ذخایر چربی‌ در قسمت سینه مردان چاق دارد. اما نوک سینه واقعی حاصل رشد بافت غده ای یا بافت سینه می‌باشد، که در مقدار کم در مردان وجود دارد.

علل ایجاد این نوع فرم سینه  ممکن است در اثر شرایط خاص مانند پرکاری تیروئید،نارسایی کبدی مزمن، سیروز کبدی، سطح تستوسترون  پایین و چاقی و یا در اثر سو  مصرف بعضی از داروها باشد.

دارو های که باعث این نوع فرم سینه (ژینکوماستی) می شوند.

۱ . کورتیکواستروئید‌ها و استروئید‌های آنابولیک

۲. آنتی بیوتیک ها

۳ . گیاهان دارویی نزیر دونگ کوای، روغن درخت چای و اسطوخودوس

۴ . اوپیوئید (دارو‌های مخدر)

۵ . استروژن اهمیت ویژه استروژن بدنسازی  (از جمله استروژن موجود در محصولات بر پایه سویا)

۶ . دارو‌های سوزش معده

۷ . دارو‌های ضد اضطراب

 

چه کسانی‌ دچار ژینکوماستی میشوند؟

پسرانی که در حال طی‌ کردن نرمال دوران بلوغ خود هستند ممکن است در معرض بروزاین نوع فرم سینه  باشند که این بخشی طبیعی از فرایند رشد آنها می‌باشد. نوزادان پسر نرمال نیز ممکن است دارای این حالت باشند.

دیگر فاکتور‌های دخیل عبارتند از :

۱ . افزایش سن از آنجایی که افزایش سن ممکن است باعث کاهش سطح تستوسترون شود.

۲ . فاکتور‌های دخیل در پیشرفت بزرگی‌ بافت سینه مردان مرتبط با برخی‌ بیماری‌ها و شرایط خاص (نظیر سیروز کبدی)، در واقع همان فاکتور‌های مشابهی هستند که زمینه را برای بروز آن بیماری‌ها ایجاد میکنند.

۳ . مصرف برخی‌ دارو‌های خاص ممکن است احتمال پیشرفت را افزایش دهد.

علایم و نشانه‌های ژینکوماستی

نشانه اصلی‌،  بزرگی‌ سینه مردان می‌باشد. همانطور که قبلا ذکر شد، ژینکوماستی به بزرگ شدن بافت غده ای سینه گفته میشود و نه بافت چربی‌. با توجه به موقعیت نوک سینه ها، که  معمولا در موقعیتی متقارن ایجاد میشود و ممکن است حالتی لاستیکی یا سفت داشته باشد.

این نوع فرم  معمولا در هر دو بخش سینه ایجاد می شود اما در برخی‌ موارد در یک طرف سینه نیز میتواند ایجاد شود. در برخی‌ موارد اگرچه هر دو طرف سینه درگیر میشود، اما یک طرف آن ممکن است بزرگ تر شود. درد خفیف و حساسیت نیز ممکن است وجود داشته باشد، اما معمولا درد شدیدی ایجاد نمی‌شود.

مهم‌ ترین چیزی که در مورد ژینکوماستی باید بدانید، تفاوت آن با سرطان سینه مردانه است، که حدودا ۱% موارد کل سرطان سینه را شامل میشود. معمولا سرطان در یک طرف سینه ایجاد میشود، و لزوما تشکیل آن در اطراف نوک سینه نیست و حالتی سخت و سفت دارد و میتواند مرتبط با ایجاد گودی هایی در پوست، فرو رفتگی نوک سینه، ترشحات سینه و بزرگی‌ گره‌های لنفاوی زیر بغل باشد.

 

عوامل ایجاد ژینکوماستی در دوران بلوغ

چه مدت دوام می آورد؟

ژینکوماستی حاصل عدم تعادل هورمونی می‌باشد که در این وضعیت سطح استروژن نسبت به آندروژن‌ها افزایش بیش از حدی پیدا می‌کند. این نوع فرم سینه   که در نوزادان با رشد طبیعی و پسران در حال بلوغ رخ میدهد و به خودی خود درمان میشود، با عنوان ژینکوماستی فیزیولوژیک شناخته میشود. تمام افراد، چه مذکر و چه مونث، دارای هورمون‌های زمانه (استروژن ها) و هورمون‌های مردانه (آندروژن ها) هستند.

 

در دوران بلوغ، سطح این هورمون‌ها ممکن است نوسان پیدا کرده و در سطوح مختلفی‌ افزایش پیدا کنند، که در نتیجه این امر شرایطی موقتی ایجاد میشود که در آن سطح استروژن نسبتا افزایش پیدا می‌کند.

 

تحقیقات مرتبط با میزان رواج با این نوع فرم سینه  در نوجوانان نرمال نتایج بسیار متفاوتی را نشان میدهند، به طوری که کمترین نرخ بروز ژینکوماستی ۴% و بیشترین ۶۹% ذکر شده است. این اختلافات احتمالا نتیجه اختلاف سنی‌ پسران تحت آزمایش و متغیرهایی است که در این تحقیقات نرمال در نظر گرفته شده‌اند.

 

این نوع فرم سینه  حاصل از تغییرات موقتی در سطح هورمون‌ها در دوره رشد، معمولا به خودی خود پس از ۶ ماه تا ۲ سال ناپدید می شود. این نوع فرم سینه که در دوره بلوغ پدید آمده و بیش از ۲ سال ماندگار میشود با عنوان ژینکوماستی لجوج دوره بلوغ شناخته می شود.

 

شرایط و بیمارهای ایجاد ژینکوماستی

 

تعدادی از شرایط پزشکی‌ نیز ممکن است باعث ایجاد ژینکوماستی شوند.

 

۱ . سو تغذیه و تغذیه مجدد (ریکاوری از سو تغذیه) هر دو نشان داده اند که میتوانند باعث ایجاد محیط هورمونی ای شوند که ممکن است منجر به ایجاد ژنیکوماستی شود. به طور مشابه، سیروز کبدی نیز متابولیسم طبیعی هورمون‌ها را تغییر داده و ممکن است منجر به ژینکوماستی شود.

 

۲ . اختلال در ارگان‌های جنسی‌ مردانه (بیضه ها) میتواند باعث کاهش تولید تستوسترون و افزایش نسبی‌ سطح استروژن شود، که این امر نیز میتواند باعث ایجاد این نوع فرم سینه میشود. این اختلالات ممکن است ژنتیکی باشند، نظیر سندروم کلاین فلتر یا ممکن است در نتیجه تروما، عفونت، کاهش جریان خون و افزایش سن باشد. سرطان بیضه نیز ممکن است باعث ترشح هورمون هایی شود که عامل این حالت  میباشند.

 

۳ . دیگر شرایطی که مرتبط با تغییر محیط هورمونی بدن هستند و ممکن است مرتبط با ژینکوماستی باشند عبارتند از نارسایی کلیوی مزمن و پر کاری تیروئید.

 

دارو های ایجاد کننده ژینکوماستی

۱ . اسپیرونولاکتون (آلداکتون)، یک ادرار آور که دارای فعالیت ضد آندروژنی می‌باشد.

۲ . مسدود کننده‌های کانال کلسیم که برای درمان فشار خون بالا استفاده میشوند (از جمله نیفدیپین)

۳ . مهار کننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین برای درمان فشار خون بالا (کاپتوپریل، انالاپریل)

۴ . برخی‌ آنتی بیوتیک‌ها (از جمله ایزونیازید، کتوکونازول، نیزورال، اکستینا، کتوکونازول و مترونیدازول)

۵ . دارو‌های زخم معده (نظیر رانیتیدین، سیمتیدین و امپرازول)

۶ . آنتی آندروژن‌ها یا درمان‌های استروژنی برای سرطان پروستات

۷ . متیل دوپا (آلدومت)

۸ . درمان‌های اچ آی وی، که ممکن است توزیع چربی‌ در بدن را تغییر داده که این امر میتواند منجر به افزایش چربی‌ در بافت سینه و در برخی‌ موارد ژینکوماستی واقعی شود.

۹ . دیژیتوکسین

۱۰ . دیازپام (والیوم)

۱۱ . سو مصرف مخدر‌ها (از جمله الکل، ماریجوانا و هروئین)

۱۲ . روغن اسطوخودوس و درخت چای هنگام استفاده در محصولات مراقبتی

 

تشخیص ژینکومایستی

تعریف ژینکوماستی این است که ضخامت بافت سینه در مردان بیش از ۰.۵ سانتی متر باشد. همانطور که قبلا بحث کردیم، ژینکوماستی به حضور بافت سینه (غده ای) واقعی گفته میشود، که معمولا حوالی نوک سینه قرار دارد. ذخایر چربی‌ به عنوان ژنیکوماستی واقعی در نظر گرفته نمیشوند.

در اکثر موارد، این نوع حالت فرم سینه را می‌توان با آزمایشات فیزیکی‌ تشخیص داد. همچنین تاریخچه دقیق مصرف دارو‌ها نیز مهم است. اگر احتمال سرطان وجود داشته باشد، ممکن است پزشک دستور انجام ماموگرافی را دهد در برخی‌ موارد تست‌های بیشتر برای تعیین دلایل این نوع فرم سینه ممکن است انجام شود.

این آزمایشات میتوانند شامل آزمایش خون، کبد، کلیه و تیروئید شود. در برخی‌ موارد همچنین اندازه گیری سطح هورمون‌ها در جریان خون نیز ممکن است توصیه شود.

 

درمان ژینکوماستی

 

مصرف دارو

درمان‌های پزشکی‌ برای درمان ژینکوماستی موجود هستند، اما اطلاعات در مورد کارایی آنها محدود است. دارویی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تا کنون تایید نشده است، اما دارو‌های مورد استفاده برای درمان این وضعیت به شرح زیر است :

۱ . درمان جایگزینی تستوسترون در مردان مسن تر با سطح تستوسترون پایین کارامد نشان داده است. اما این روش برای مردانی که سطح تستوسترون آنها در محدوده نرمال قرار دارد کارامد نمیباشد.

۲ . کلومیفن را نیز می‌توان برای درمان این نوع حالت فرم سینه استفاده کرد. این دارو تا ۶ ماه میتواند مصرف شود.

۳ . تعدیل کننده انتخابی گیرنده استروژن (SERM)، تاموکسیفن (نولوادکس) نشان داده است که میتواند حجم سینه  را کاهش دهد، اما قادر نیست که به طور کامل بافت سینه را حذف کند. این روش درمانی اغلب رایج‌ ترین روش برای ژینکوماستی حاد و دردناک می‌باشد.

۴ . دانازول یک مشتق مصنوعی تستوسترون بوده که میتواند سنتز استروژن توسط بیضه‌ها را کاهش دهد. این دارو‌ها از طریق مهار غده هیپوفیز در ترشح (LH) و (FSH) عمل می‌کند، هورمون هایی که مستقیما ارگان‌های جنسی‌ را تحریک به تولید هورمون میکنند. از این دارو معمولا کمتر از دیگر دارو‌های مرتبط با درمان ژینکوماستی استفاده میشود.

 

عمل جراحی

در مورد انجام جراحی برای درمان ژینکوماستی چطور؟ آیا با این روش درمان میشود؟

مصرف دارو در مراحل اولیه کارامدی بیشتری در درمان ژینکوماستی دارد، زیرا فیبروز اغلب پس از ۱۲ ماه ایجاد میشود. پس از اینکه بافت سینه دچار فیبروز شود، دارو‌ها بعید است که کارامد باشند و در این حالت تنها گزینه درمان محتمل، عمل جراحی می‌باشد.

در موارد حاد، ژینکوماستی طولانی مدت یا در مواردی که در آن دارو درمانی بازگرداندن حالت طبیعی سینه موثر نبوده باشد، از عمل جراحی ماموپلاستی (جراحی کاهش حجم سینه) استفاده میشود. معمولا، ژنیکوماستی  مرتبط با ایجاد مشکلات طولانی‌ مدت نمیباشد.

 

چقدر زمان برای از بین رفتن ژینکوماستی نیاز است؟

اگرچهاین نوع فرم سینه دوره بلوغ معمولا به خودی خود از بین میرود، اما در برخی‌ موارد نادر ممکن است پایدار بماند و این نیازمند درمان است. اگر ژینکوماستی بیش از ۱۲ ماه پایدار بماند ممکن است باعث ایجاد فیبروز شود، که این امر درمان با دارو را بسیار دشوارتر می‌کند، اگر نگوییم غیر ممکن.

اگر بزرگی‌ سینه قابل توجه باشد و باعث احساس خجالت در فرد شود، این امر ممکن است دارای عواقب روانی‌ نیز باشد.

آیا ژینکوماستی و سرطان سینه مردانه مرتبط هستند؟

مردان دارای این نوع فرم سینه  در مقایسه با مردان عادی، معمولا احتمال ابتلای آنها به سرطان سینه ۵ برابر بیشتر است. عقیده بر این است که ژینکوماستی خود یک وضعیت پیش-سرطانی نمیباشد، بلکه تغییرات هورمونی ای که ژنیکوماستی در مردان بالغ ایجاد می‌کند، همچنین میتواند احتمال بروز سرطان سینه را نیز افزایش دهد.