راهنمای کامل و جامع دوره پاکسازی استروییدها

دانستن در مورد دوره پاکسازی پس از مصرف استرویید‌ها بسیار مهم است زیرا هر فرد مصرف کننده استرویید بالاخره در یک مقطعی باید مصرف خود را قطع کند و آنها باید بدانند که چگونه بدن خود را با تغییرات ایجاد شده تنظیم کنند. برخی‌ افراد گمان میکنند که دوره پاکسازی پس از اتمام دوره استرویید آنها برایشان معجزه می‌کند. اما اینگونه نیست. دانش محدود در مورد دوره پاکسازی نمی‌تواند کمک زیادی به شما کند. به همین دلیل است که هر فردی قبل از شروع دوره پاکسازی باید به علم کافی‌ و صحیح خود را مجهز کند.

هنگامی که یک دوره استرویید تمام شود چه اتفاقی‌ میافتد؟

هنگامی که یک ورزشکار در دوره استرویید می‌باشد، تستوسترون یا دیگر استرویید‌های آنابولیک تجویز شده برای وی باعث احتباس بیشتر نیتروژن در بدنش میشود و از پروتئین موجود در بدن به شکل بهتری برای عضله سازی استفاده خواهد شد. این فرایند فعالیت‌های آنابولیک بسیاری را در بدن تحت تاثیر خود قرار میدهد نظیر افزایش سطح (IGF)، کاهش سطح کورتیزول، افزایش تعداد گولبول‌های قرمز و افزایش سنتز پروتئین. هنگامی که یک ورزشکار در دوره استرویید است، استرویید‌های آنابولیک موجود در جریان خون او باعث افزایش سطح آندروژن‌ها میشود. این فرایند مشابه افزایش آندروژن‌ها در دوران بلوغ در پسران می‌باشد.

در اینجا برای فهم کامل اینکه پس از پایان دوره استرویید چه اتفاقی‌ در بدن میافتد باید روی یک فاکتور دیگر نیز تمرکز کنید. این فاکتور با نام دوره بازخورد منفی‌ تستوسترون شناخته میشود و کنترل کننده محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- بیضه می‌باشد. هنگامی که تستوسترون در بدن تولید میشود، تحت پردازش‌های خاصی‌ غده هیپوفیز دستور عدم تولید بیشتر تستوسترون را صادر می‌کند. هنگامی هم که تستوسترون تولید نشود، غده هیپوفیز با عملکرد نرمال خود میتواند دستور تولید مجدد تستوسترون را صادر کند. این فرایند به شکل یک چرخه مدام تکرار میشود تا سطح تستوسترون فراتر از حد طبیعی بدن افزایش پیدا نکند. به این فرایند هموستازی گفته میشود.

اما هنگامی که یک ورزشکار به دوره استرویید میرود، با افزایش سطح تستوسترون و سطح آندروژن‌ها فراتر از سطح محدودیت بدن در واقع باعث شکسته شدن این چرخه طبیعی در بدن میشود. همین امر باعث میشود که غده هیپوفیز به شکل کامل تولید تستوسترون طبیعی بدن را متوقف کند و به این طریق هموستازی پایان میابد. هنگامی که یک ورزشکار در دوره استرویید است، هیچگاه دچار کمبود آندروژن‌های مورد نیاز بدن نمی‌شود زیرا از خارج این نیاز‌ها تامین میشود. اما مشکل زمانی‌ شروع میشود که دوره پایان یابد. در این حالت غده هیپوفیز بلافاصله نمی‌تواند درک کند که دریافت آندروژن‌های خارجی‌ متوقف شده است و نمیداند که زمان آن رسیده است که دوباره برای تولید تستوسترون طبیعی بدن باید سیگنال صادر کند.

غده هیپوفیز در نهایت متوجه این موضوع میشود اما تا آن زمان فرصت زیادی لازم است و بدن دچار مشکلات فراوانی‌ خواهد شد. به این فاصله زمانی‌ لگ تایم گفته میشود و به شدت بدن را در شرایط کاتابولیک فرو میبرد. این دوره باعث میشود تا ورزشکار اکثر آنچه که در دوره استرویید خود ساخته است از دست بدهد.

چرا نیاز به دوره پاکسازی داریم؟

همانطور که توضیح داده شد، تولید طبیعی آندروژن‌ها در بدن هنگام مصرف استرویید‌ها متوقف میشود. از طرف دیگر، هورمون‌های تامین شده از خارج سطح هورمون‌های داخلی‌ بدن را نیز تغییر میدهند. برای مثال، هنگامی که سطح تستوسترون حاصل از مصرف استرویید‌ها در بدن افزایش یابد، سطح استروژن و پروژسترون نیز افزایش پیدا می‌کند. اما استرویید‌ها تولید طبیعی تستوسترون در بدن را سرکوب میکنند. بنابراین هنگامی که دوره استرویید پایان یابد، تولید تستوسترون طبیعی بدن همچنان سرکوب شده باقی‌ میماند. در این حالت بیضه‌های ورزشکاران مرد ممکن است کوچک شوند زیرا که در مدت زمان طولانی قادر نبودند تولید تستوسترون داشته باشند.

همچنین در همین حین افزایش سطح استروژن و پروژسترون نیز میتوانند باعث ایجاد تغییرات شدید در بدن نظیر احتباس آب و بزرگی‌ نامتعارف بافت سینه در مردان شوند. همچنین افزایش سطح استروژن در بدن مردان میتواند باعث ایجاد بی‌ قراری‌های روانی‌ نظیر احساس نا امنی‌، احساساتی‌ شدن در مورد همه چیز و عدم میل جنسی‌ و انرژی نیز شود. تمام این عوارض نشان میدهند که باید از طریقی تولید طبیعی تستوسترون در بدن را به حالت نرمال خود بازگرداند.

حتی اگر دوره پاکسازی پیگیری نشود، بدن خود میتواند به شرایط نرمال خود بازگردد، اما زمان زیادی را میطلبد (نزدیک یک سال). در همین فاصله زمانی‌ (لگ تایم) که بدن بخواهد به شرایط نرمال باز گردد به دلیل تغییرات در سطح هورمون‌های بدن ورزشکار اکثر رشدی که در دوره استرویید به دست آورده است را از دست خواهد داد. دلیل این موضوع این است که تستوسترون نمیگذارد که بدن مقادیر زیادی پروتئین از دست دهد. اما اگر تستوسترون نباشد، حجم عضلانی ساخته شده در دوره استرویید کم کم از بین خواهد رفت. این رویداد علاوه بر اینکه برای بدن استرس زا می‌باشد، همچنین به شدت ناسالم نیز می‌باشد.

زمانی‌ که طول خواهد کشید تا ورزشکار به شرایط نرمال خود باز گردد بستگی به مدت زمان دوره استرویید و قدرت آنها دارد. اینکه فرد اجازه دهد تا به شکل طبیعی بدنش به شرایط نرمال باز گردد میتواند خطرناک باشد، زیرا هرچه این زمان بیشتر طول بکشد ماهیچه بیشتری نیز از دست خواهد رفت. اما با پیروی از یک دوره پاکسازی شما اطمینان خواهید داشت که تولید طبیعی تستوسترون بدن سریع باز خواهد گشت و رشد حاصل از دوره استرویید نیز باقی‌ خواهد ماند.

یک دوره پاکسازی چگونه عمل می‌کند؟

مکمل‌های موجود در حال حاضر پیروی از یک دوره پاکسازی را آسان کرده است و نتایج حاصل از آن نیز مناسب می‌باشد. دوره پاکسازی در دو فاز عمل می‌کند. فاز اول افزایش سطح تستوسترون و فاز دوم کنترل سطح استروژن در بدن می‌باشد. سطح استروژن بدن باید کنترل شود زیرا که آنزیم‌های بدن در این دوره باعث تبدیل تستوسترون تولیدی به استروژن میشوند.

دارو‌های مورد استفاده از دوره پاکسازی ابتدا سایز و کارکرد بیضه‌ها را به شرایط نرمال باز میگردانند. بعد از آن هیپوتالاموس و غده هیپوفیز از تاثیر استروژن خارج میشوند، زیرا که استروژن تولید نرمال تستوسترون را مهار می‌کند. هنگامی که بیضه‌ها قادر بودند به خودی خود تستوسترون تولید کنند، دوره پاکسازی متوقف میشود و اجازه داده میشود تا بدن کارکرد طبیعی خود را دنبال کند.

هشدار

ورزشکاران همیشه باید بدانند که نباید از دوره پاکسازی انتظار بازگشت سطح تستوسترون به شکل معجزه واری را همانند دوره قبل از مصرف استرویید‌ها داشته باشند. همچنین باید بدانید که در صورت آسیب به محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- بیضه‌ها هیچ دوره پاکسازی (درمانی) نمی‌تواند این مشکل را حل کند. تنها هنگامی که فرد به شکل مسولانه وارد یک دوره استرویید شود، میتواند از نتایج کامل دوره پاکسازی بهره مند شود.

چه زمانی‌ فرد باید وارد دوره پاکسازی شود؟

در مجموع، دوره پاکسازی باید زمانی‌ به کار گرفته شود که ورزشکار کاملا از دوره استرویید خود خارج شده باشد و دیگر به هیچ وجه در حال مصرف هیچ استرویید آنابولیکی نباشد. همچنین اگر ورزشکار خواهان دوری طولانی مدت از دوره‌های استرویید می‌باشد، دوره پاکسازی میتواند کمک کننده باشد. اما منظور از “ دوری طولانی مدت “ چقدر است؟ ورزشکار باید حداقل به مدت ۱۲ هفته وارد دوره نشود، به جز دوره پاکسازی.

اگر ورزشکار قصد دارد کمتر از ۱۲ هفته دور از استرویید باشد بهتر است از دوره پاکسازی استفاده نکند. بدون شک در این حالت فرد بخشی از رشد خود حاصل از دوره خود را از دست خواهد داد، اما هنگامی که دوره دوباره شروع شود میتواند آن رشد از دست رفته را جبران کند. مگر اینکه محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- بیضه دچار سرکوب جزئی شده باشد، پس دوره‌های کوتاه مدت پاکسازی میتواند در واقع باعث استرس بیشتری روی بدن شود. زیرا با شروع پاکسازی تولید مجدد تستوسترون از سر گرفته میشود و تنها اندکی‌ بعد باید دوباره این تولید سرکوب خواهد شد. به حداقل رساندن استرس روی بدن در دوره پاکسازی به شدت مهم است، بنابراین یک دوره پاکسازی کوتاه مدت میتواند نتایج منفی‌ شدیدی داشته باشد. این امر باعث دادن یک شوک غیر ضروری به بدن میشود.

روش انجام یک دوره پاکسازی چگونه است؟

دوره پاکسازی شما باید چیزی حدود یک ماه حفظ شود. اکثر محصولات مورد استفاده در دوره پاکسازی تنها تا همین مدت زمان دوام دارند. اینکه پس از دوره پاکسازی فرد چه مدت باید از دوره استرویید به دور باشد بستگی به این دارد که دوره قبلی‌ چه مدت طول کشیده است. به طور معمول، یک ورزشکار باید یک ماه را صرف دوره پاکسازی کند و سپس یک ماه را نیز بدون مصرف استرویید سپری کند. بعد از این دو ماه، ورزشکار میتواند دوباره دوره‌های استرویید خود را شروع کند. یک راه خوب برای انجام این کار پیروی از دستور العمل ذکر شده روی محصولات دوره پاکسازی می‌باشد. محصولاتی که میتوانند قابلیت بدن ورزشکار را به شرایط نرمال خود باز گردانند همان محصولاتی هستند که باید به شکل ترکیبی‌ قادر به کنترل سطح استروژن و افزایش سطح تستوسترون باشند.

یک دوره مناسب پاکسازی باید ۸ نکته زیر در آن رعایت شده باشد :

• ریکاوری تستوسترون : استفاده ترکیبی‌ مناسب از محصولاتی که قادر باشند با نرمال سازی فعالیت غده هیپوفیز باعث ارسال سیگنال مبنی بر تولید مجدد تستوسترون شوند.
• سرکوب استروژن : این موضوع نیز مرتبط با ریکاوری تستوسترون می‌باشد، زیرا هرچه ریکاوری تستوسترون سریعتر انجام شود، تاثیر استروژن کمتر خواهد بود. همچنین فرایند تبدیل تستوسترون به استروژن نیز باید متوقف شود، زیرا که باعث افزایش سطح استروژن بدن میشود.
• مهار پروژسترون : گاهی‌ اوقات، ممکن است تنها سرکوب تولید استروژن باعث ایجاد تعادل کامل هورمونی در بدن نشود. مهار پروژسترون نیز همچنین باید مد نظر شما باشد.
• کاهش سطح کورتیزول : سطح کورتیزول بالا عامل افزایش چربی‌ بدن بعد از دوره استرویید می‌باشد. این امر به شکل قابل توجهی‌ میتواند نتایج مثبت حاصل شده در دوره استرویید را معکوس کند. به همین دلیل بسیار مهم است که سطح کورتیزول بعد از پایان دوره کاهش یابد.
• تقویت میل جنسی‌ : میل جنسی‌ عموما مرتبط با سلامت روانی‌ فرد می‌باشد. اما بعد از پایان دوره استرویید، اغلب شاهد این هستیم که میل جنسی‌ ورزشکار افت می‌کند. این موضوع نشان دهنده این است که بدن از لحاظ هورمون‌ها در وضعیت خوبی‌ نیست. داشتن میل جنسی‌ مناسب به شما تضمین میدهد که فعالیت نرمال بدن از سر گرفته شده است.
• بازیابی سلامتی‌ : سلامت بدن یک امر بارز است اما اغلب در دوره‌های پاکسازی از این جنبه غفلت میشود. به دلیل فشار‌های وارده به بدن در دوره استرویید، بدن نیازمند یک ریکاوری مناسب بعد از دوره است. زیرا یک بدن ضعیف قادر به حفظ عضلات ساخته شده نمیباشد. به همین دلیل است که بازیابی سلامت بسیار مهم است زیرا یک بدن سالم توانائی ریکاوری سریع تری دارد. یک رژیم مغذی سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی شامل روغن ماهی‌، جینسینگ و … میتواند به بازیابی سلامت بدن شما کمک کند.
• افزایش قدرت : حجم عضلات یک ورزشکار باید یک نشانگر میزان قدرت او باشد. اگر اینطور نیست باید اقدامات لازم در جهت افزایش قدرت خود را صورت دهید.
• جلوگیری از افزایش چربی‌ بدن : افزایش سطح چربی‌ بدن یکی‌ از بزرگ‌ ترین عواملی است که باعث میشود فرد به سرعت تمام مزایای دوره استرویید خود را از دست دهد. اتکا به محرک‌ها برای سرکوب چربی‌ بدن بهترین ایده نمیباشد، زیرا این امر ممکن است ورزشکار را به تغذیه بسیار اندک سوق دهد و همین امر نیز باعث عدم دریافت کافی‌ مواد مغذی برای ترمیم سریع بدن میشود. از طرف دیگر انجام این کار میتواند باعث آزاد سازی مقادیر زیادی کاتکولامین (هورمونی نظیر آدرنالین) شود که این امر میتواند باعث افزایش استرس شود. رژیم غذایی ورزشکار باید طوری باشد که باعث افزایش چربی‌ بدن او نشود و در عین حال تامین کننده تمام مواد مغذی مورد بدن باشد.

استفاده از مکمل‌های غذایی در دوره پاکسازی در واقع ایده بدی نمیباشد. در واقع با استفاده از مکمل‌های کمکی‌ ورزشکار اطمینان حاصل خواهد کرد که رشد حاصل از دوره استرویید و سلامتش حفظ خواهد شد.

ترکیباتی که در طول دوره پاکسازی میتوانند به شما کمک کنند

بهترین ترکیبات برای تقویت سطح تستوسترون دی آسپارتیک اسید، روی و منیزیم آسپارتات و تریبولوس ترستریس می‌باشد. دی آسپارتیک اسید آمینو اسیدی می‌باشد که میتواند باعث افزایش سطح تستوسترون در بدن شود. این آمینو اسید از طریق دو مکانیزم عمل می‌کند. اول اینکه با تحریک غده هیپوفیز میتواند باعث آزاد سازی (LH) شود. سپس این هورمون میتواند با اتصال به گیرنده‌های سلول‌های بیضه آنها را وادار به تولید تستوسترون کند.

دوم اینکه این آمینو اسید میواند باعث افزایش سطح پروتیینی به نام (Steroidogenic Acute Regulatory) شود. این پروتئین یک عامل تعیین کننده تولید تستوسترون می‌باشد و هرچه سطح آن افزایش پیدا کند به این معنی‌ است که تولید تستوسترون نیز افزایش خواهد یافت. نکته قابل ذکر این است که این ترکیب باید در دوز‌های کافی‌ برای دستیابی به نتایج مطلوب مصرف شود.

(ZMA) نیز میتواند باعث افزایش سطح تستوسترون شود. تحقیقات نشان داده است که استفاده ترکیبی‌ از روی و منیزیم در صورت مصرف روزانه تا ۳۰% میتواند باعث افزایش سطح تستوسترون شود. تریبولوس ترستریس نیز یک عصاره گیاهی می‌باشد که نه تنها میتواند به فعالیت نرمال هورمون‌های بدن کمک کند بلکه میتواند باعث افزایش سطح انرژی ورزشکار نیز شود. تاثیر این عصاره گیاهی از طریق آزاد سازی (LH) و تقویت سطح تستوسترون می‌باشد.

فاز بعد کنترل سطح استروژن می‌باشد. این کار را میتوانید با دو ترکیب انجام دهید یکی‌ (Trans-Resveratrol) و (Resveratrol). (Agaricus Bisporus) میتواند آنزیم آروماتاز را کنترل کند که در واقع همین آنزیم است که باعث تبدیل تستوسترون به استروژن میشود. به همین دلیل، این ترکیب میزان تستوسترون تجزیه شده و تبدیل شده به استروژن را محاسبه می‌کند. (Agaricus Bisporus) نیز در قارچ دکمه ای سفید یافت میشود. این ترکیب نه تنها از تولید آروماتاز جلوگیری می‌کند، بلکه میتواند نقش بسیار مهمی‌ را در کنترل سرطان سینه ایفا کند.

برای سرکوب سطح پروژسترون، بهترین ترکیب آنی‌ است که در آن گیاه ویتکس (پنج انگشت) وجود داشته باشد. در حقیقت اگر از ویتکس در خود دوره استرویید نیز استفاده شود، میتواند از احتمال بروز بزرگی‌ نامتعارف بافت سینه از طریق گذرگاه پروژسترون جلوگیری کند. به منظور کاهش سطح کورتیزول میتوانید از گلوتامین، ویتامین ث، فوسفاتیدیل سرین و (5-AT) و (7-OH) استفاده کنید.

برای افزایش میل جنسی‌ ورزشکار از موادی نظیر جینسینگ پرویی (ماکا) و دیوانیل میتواند استفاده کند. کراتین و بتا آلانین نیز برای افزایش قدرت بدن خوب هستند. به منظور بهبود سلامت بدن ورزشکار میتواند از مکمل هایی نظیر خار مریم و ان استیل سیستین استفاده کند. به منظور به حداقل رسیدن چربی‌ بدن نیز ورزشکار میتواند از فورسکولین و (TTA) و ( 7-OH) استفاده کند.

یک ترکیب دیگر که میتواند به افزایش سطح تستوسترون کمک کند و میتواند به راحتی‌ در رژیم ورزشکار گنجانده شود ویتامین دی می‌باشد. این ویتامین نه تنها روی سطح تستوسترون اثر میگذارد بلکه میتواند باعث سرکوب (SHBG) در بدن نیز شود. (SHBG) میتواند به تستوسترون متصل و آن را بی‌ اثر و بی‌ مصرف کند. تنها تستوسترون در فرم آزاد است که میتواند باعث انجام فعالیت‌های بدن نظیر عضله سازی، تامین انرژی و … شود. ویتامین دی از طریق کاهش سطح (SHBG) باعث میشود تا تستوسترون در فرم آزاد بتواند در بدن مورد استفاده قرار بگیرد.

همچنین بسیار رایج است که ورزشکاران به دلیل اهداف عضله سازی خود از خطر کوچک شدن بیضه‌ها چشم پوشی میکنند. طراحی یک برنامه به منظور جلوگیری از کوچک شدن بیضه‌ها حین دوره استرویید، و نه بعد از آن، راهی‌ بهتر برای افزایش موفقیت در دوره پاکسازی می‌باشد. استفاده یک هفته ای از ترکیباتی که به جلوگیری از کوچک شدن بیضه‌ها کمک کند توصیه میشود. ترکیباتی که میتوانند در دوره استرویید از کوچک شدن بیضه‌ها جلوگیری کنند عبارتند از آریمیدکس و کلوماید و البته (HCG). اگرچه آریمیدکس و کلوماید از کوچک شدن بیضه‌ها جلوگیری میکنند، اما بروموکریپتین میتواند با کنترل سطح پرولاکتین و حفظ نعوظ مناسب و تولید اسپرم به سلامت بدن کمک کند. هنگام مصرف بروموکریپتین باید مراقب باشید زیرا مصرف بیش از حد آن میتواند باعث کاهش اشتها و کاهش حساسیت گیرنده‌های آن در بدن شود.

عواملی که میتوانند روی میزان موفقیت دوره پاکسازی تاثیر گذار باشند

دوره پاکسازی برای هر فردی متفاوت از دیگران می‌باشد و دلیل این تفاوت مرتبط با چندین فاکتور است. در زیر این فاکتور‌ها توضیح داده میشوند :

• واکنش بدن ورزشکار : این عامل اساسی‌‌ترین فاکتور تاثیر گذار روی موفقیت فرد در دوره پاکسازی می‌باشد. افراد مختلف واکنش‌های متفاوتی را به مواد شیمیایی از خود نشان میدهند زیرا کارکرد بدن هر فرد متفاوت از دیگران می‌باشد. گرچه ممکن است بدن برخی‌ افراد از قدرت کافی‌ برخوردار باشد و محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- بیضه آنها به هیچ عنوان سرکوب نشود اما این محور در برخی‌ افراد ممکن است به کلی‌ سرکوب شود. به همین دلیل است که استرویید‌ها باید به شکل دوره ای مصرف شوند و همچنین دوره پاکسازی باید عمدتا بر اساس نوع ساختار بدن ورزشکار طراحی شود.
• دوره و استرویید‌های مصرفی : تعیین یک دوره بستگی به خیلی‌ موارد مرتبط با ورزشکار دارد نظیر اهداف او، سطح تجربه، سطح تمرینی و سطح دانش. اگرچه دوره‌های کوتاه و سبک در کل خوب هستند، اما هر ورزشکاری ممکن است توانائی انجام این دوره‌های کوتاه و سبک را نداشته باشد. همچنین استرویید‌های مصرفی در طول دوره نیز یک عامل تعیین کننده در میزان موفقیت در دوره پاکسازی می‌باشد. اگر قدرت آنها زیاد باشد، ممکن است زمانی‌ طول بکشد تا فعالیت بدن ورزشکار به حالت نرمال باز گردد. یک دوره استرویید که تنها میزان خفیفی محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- بیضه را سرکوب کند مسلما طول دوره پاکسازی برای آن کوتاه تر و هزینه کمتری دارد.
• طول دوره استرویید : هرچه طول دوره استرویید بیشتر باشد، سلول‌های لیدیگ نیز مجبورند بیشتر غیر فعال باقی‌ بمانند. یک دوره طولانی این سلول‌ها را مجبور می‌کند که غیر فعال باقی‌ بمانند حتی اگر هورمون‌های (LH) و (FSH) نیز در بدن تحریک شوند. به این فرایند حساسیت زدایی سلول‌های لیدیگ گفته میشود که این امر ریکاوری را بسیار سخت می‌کند و گاهی‌ اوقات ممکن است حتی ریکاوری به طور کامل انجام نشود. به همین دلیل است که دوره‌های کوتاه و با فراوانی‌ بیشتر همیشه توصیه میشود. اما به هر حال یک دوره سنتی‌ استرویید حدود ۸ تا ۱۰ هفته به طول میانجامد. این مدت زمان نسبتا به منظور بازگرداندن فعالیت بیضه‌ها به حالت عادی در دوره پاکسازی ایمن می‌باشد. لازم به ذکر است که با افزایش هرچه بیشتر طول دوره احتمال اختلال در روند ریکاوری نیز بیشتر میشود.
• استر متصل به استرویید‌ها و غفلت از آن : استرویید‌ها اغلب به استر‌ها متابولیزه میشود و تا زمانی‌ که استر‌ها که در جریان خون حضور دارند، دوره پاکسازی نمی‌تواند اثر گذار باشد. زیرا این استر‌ها به سرکوب محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- بیضه ادامه میدهند و همین امر اثر دوره پاکسازی را خنثی می‌کند.

برای مثال، هنگامی که یک فرد از دکا دورابولین در یک دوره ۸ هفته‌ای می‌خواهد استفاده کند، در واقع پایان واقعی این دوره در هفته ۱۰ یا ۱۱ خواهد بود. زیرا متابولیت‌های حاصل از این استرویید حتی پس از پایان دوره نیز در جریان خون باقی‌ میمانند و باعث سرکوب محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- بیضه میشوند تا زمانی‌ که دیگر چیزی از این متابولیت‌ها باقی‌ نماند. در طول این دوره هیچ فعالیت آنابولیکی در بدن انجام نمی‌شود و همچنین هیچ تستوسترون خارجی‌ نیز به بدن وارد نمی‌شود که این امر برای سلامت بدن بسیار بد است.

دکا دورابولین همچنین میتواند باعث سرکوب فاکتور رشد عصبی (NGF) نیز شود که این امر نیز باعث سرکوب ریکاوری میشود. همانند دکا، استروییدهایی نظیر تستوسترون انانتات یا تستوسترون سیپیونات نیز میتوانند ریکاوری را مختل کنند، زیرا که متابلیت‌های آنها نیز بلافاصله از جریان خون پاکسازی نمیشوند. جدایی از این فاکتور ها، برخی‌ ورزشکاران معتقدند که پس از دوره خود، با شروع یک دوره خفیف تر قبل از شروع دوره پاکسازی میتوانند احتمال موفقیت در دوره پاکسازی خود را افزایش دهند. اما این مورد درست نیست. هر استرویید حامل آندروژن‌ها که از خارج وارد بدن شود میتواند باعث سرکوب محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- بیضه و سرکوب تولید درونی‌ تستوسترون شود. حتی استرویید‌های خوراکی که پس از متابولیزه شدن با اتصال به گیرنده‌های آندروژن باعث سرکوب ریکاوری میشوند.

گزینه‌های موجود برای دوره پاکسازی

برخی‌ مواد شیمیایی موجود نیز هستند که فرد میتواند بسته به نیاز خود از آنها در دوره پاکسازی استفاده کند. یک تعدیل کننده انتخابی گیرنده استروژن (SERM) نظیر کلوماید (کلومیفن سیترات) یا نولوادکس (تاموکسیفن سیترات) میتواند همیشه به شکل ایده آل در برنامه پاکسازی مورد استفاده قرار بگیرند. البته قبل از مصرف آنها سطح تستوسترون باید به حالت نرمال بازگردانده شود. سلول‌های لیدیگ در بیضه‌ها برای اینکه بتونند خود ترشح تستوسترون را انجام دهند باید توسط (LH) تحریک شوند. (LH) نیز خود باید توسط غده هیپوفیز ترشح شود و تحریک غده هیپوفیز به انجام این کار را نیز توسط هیپوتالاموس انجام میشود. اما تا زمانی‌ که مقادیر اضافه استروژن در جریان خون باشد هیپوتالاموس این کار را انجام نمیدهد. به همین دلیل است که یک هورمون دیگر به نام (HCG) باید مصرف شود.

(HCG) هورمونی است که در بدن انسان توسط یک تخمک بارور شده در زنان باردار تولید میشود. اما این هورمون میتواند همانند (LH) عمل کرده و سلول‌های لیدیگ را به تولید تستوسترون تحریک کند. اما میزان مصرف (HCG) باید در کمترین میزان ممکن انجام شود، و تنها باید به مقداری مصرف شود که بیضه‌ها بتوانند خود تولید طبیعی تستوسترون را از سر گیرند. همچنین ورزشکارانی که در طول دوره خود از کوچک شدن بیضه‌ها رنج میبرند نیز میتوانند از (HCG) استفاده کنند.

مدت زمانی‌ که (HCG) پس از تزریق در بدن انسان میتواند زنده بماند حدود ۳ روز است. بنابراین تزریق (HCG) باید روز در میان تا زمانی‌ ادامه یابد که بیضه‌ها بتوانند به شرایط نرمال خود باز گردند. بعد از اینکه بدن از این طریق آمادگی پیدا کرد میتوانید استفاده از (SERM) را شروع کنید. اگر دوره استرویید شما شامل مصرف هورمون رشد نیز بوده است پس مصرف آن در دوره پاکسازی نیز باید به نوعی ادامه داشته باشد. این هورمون میتواند رشد حاصل از دوره استرویید شما را نیز بعد از دوره حفظ کند.

هنگامی که کار درمان با (SERM) را شروع کنید، آنها میتوانند از اثر استروژن روی مهار غده هیپوفیز و هیپوتالاموس به منظور تولید تستوسترون جلوگیری کنند. کلوماید در واقع دارویی می‌باشد که برای بهبود تخمک گذاری در زنان ساخته شده است. اما این دارو میتواند به گیرنده های استروژن در غده هیپوفیز و هیپوتالاموس نیز متصل شود. این دو غده میزان سطح استروژن را از طریق همین گیرنده‌ها در جریان خون تشخیص میدهند و بر اساس آن، به منظور حفظ هموستازی تصمیم میگیرند که تولید تستوسترون را شروع یا قطع کنند. هنگامی که مولکول‌های کلوماید خود را به این گیرنده‌ها متصل کنند، این غده‌ها نمیتوانند حضور استروژن را حس کنند.

نولوادکس نیز یک (SERM) می‌باشد که میتواند استروژن را بلاک کند و به خوبی‌ کلوماید میتواند این کار را انجام دهد. در حقیقت، بر اساس تحقیقات هنگامی که نولوادکس در کنار (HCG) مصرف شود میتواند بهترین نتیجه را داشته باشد. این موضوع به خاطر این است که اگر دوز مصرفی (HCG) بسیار بالا باشد، نولودکس با بلاک کردن استروژن میتواند از کاهش حساسیت سلول‌های لیدیگ بیضه جلوگیری کند. این امر به آزاد سازی بهتر تستوسترون کمک می‌کند. برخی‌ نیز معتقدند که بهتر است از نولودکس و کلوماید در کنار هم استفاده شود زیرا که اثر همدیگر را تقویت میکنند. کلوماید و نولوادکس در دو فرم قرص و مایع موجود هستند. نولوادکس همچنین در درمان بافت‌های سرطانی حساس به استروژن نظیر سرطان سینه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هشدار

مصرف بیش از حد (HCG) در بلند مدت ممکن است باعث از بین رفتن حساسیت سلول‌های لیدیگ در بیضه‌ها شود. این امر برای بدن شما خوب نمیباشد. همچنین (HCG) به شدت میتواند به استروژن تبدیل شود بنابراین مصرف دوز‌های بالاتر این هورمون باید همراه یک آنتی استروژن باشد. انجام این کار از بروز شرایطی نظیر بزرگی‌ نامتعارف بافت سینه در مردان جلوگیری می‌کند.

افزایش سطح (HCG) همچنین ممکن است باعث تولید پروژسترون در بیضه‌ها شود. برای جلوگیری از این مورد، مصرف هر مهار کننده آروماتاز نظیر لتروزول یا آریمیدکس پیشنهاد میشود. اما اگر از یکی‌ از این مهار کننده‌ها می‌خواهید استفاده کنید، پس نولوادکس نباید جز دوره پاکسازی شما باشد. زیرا نولودکس در تضاد با عمل این مهار کننده‌ها مخصوصا آریمیدکس می‌باشد و بلعکس اگر نولوادکس را می‌خواهید استفاده کنید پس آرومازین باید مهار کننده آروماتاز انتخابی شما باشد، زیرا که آرومازین با نولودکس به هیچ وجه در تضاد نمیباشد.

جدایی از عدم تداخل با نولوادکس، آرومازین همچنین قادر به افزایش سطح تستوسترون نیز می‌باشد. همین امر انتخاب آن را در دوره پاکسازی ایده آل کرده است. استفاده دوره ای از آنتی استروژن‌ها به منظور پایین نگه داشتن سطح استروژن در جریان خون همیشه کار خوبی‌ محسوب میشود.

پروتکل هایی که در طول دوره پاکسازی باید دنبال کنید

همانند شروع یک دوره استرویید، دوره پاکسازی نیز همچنین باید بر اساس یک سری پروتکل خاص دنبال شود تا نتیجه مطلوب داشته باشد. اولین مورد این است که ورزشکار پیش از شروع دوره پاکسازی خود باید تا مدتی‌ صبر کند تا بدنش از تستوسترون خارجی‌ حاصل از مصرف استرویید‌ها کاملا پاکسازی شود. زمان متوسط این امر ۲ هفته می‌باشد، اما این موضوع بستگی به نیمه عمر استروییدهایی دارد که فرد در طول دوره استفاده میکرده است.

بعد از اینکه فرد بدنش کاملا از وجود هرگونه استرویید پاکسازی شد میتواند دوره پاکسازی خود را شروع کند. به شکل ایده آل این دوره باید چیزی بین ۴ تا ۶ هفته ادامه یابد که البته این موضوع به سرعت ریکاوری بدن فرد بستگی دارد. در این میان، در آن ۱ تا ۲ هفته قبل از شروع دوره پاکسازی تنها باید از (HCG) استفاده شود. زیرا اگرچه این هورمون میتواند همانند (LH) عمل کند، اما تستوسترون ساخته شده حاصل از کمک این هورمون به میزان زیادی به استروژن تبدیل میشود و میتواند منجر به سرکوب بیشتر محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- بیضه شود.

به همین دلیل، (HCG) هیچگاه نباید در دوره پاکسازی مصرف شود، بلکه تنها در حین دوره استرویید و قبل از شروع دوره پاکسازی باید استفاده شود (به منظور آماده سازی بدن برای دوره پاکسازی). هنگامی که بدن پس از مصرف (HCG) آماده دریافت دیگر دارو‌ها شد پروتکل‌های زیر باید دنبال شود :

اگر ورزشکار قصد دارد تنها از نولوادکس به عنوان (SERM) خود استفاده کند، پس باید آن را در دوز‌های ذکر شده در زیر مصرف کند :

• برای روز اول، دوز نولوادکس باید ۱۰۰ میلی‌ گرم باشد
• برای ۱۰ روز بعد، دوز باید ۶۰ میلی‌ گرم باشد
• برای ۱۰ روز بعد، دوز باید ۴۰ میلی‌ گرم باشد

از این طریق دوز مصرفی باید کاهش یابد و بدن نیز باید به شرایط نرمال خود باز گردد.

اگر ورزشکار می‌خواهد از نولوادکس و کلوماید با هم استفاده کند پس باید از دوز‌های ارائه شده در زیر پیروی کند :

• در روز اول، ۲۵۰ میلی‌ گرم کلوماید باید همراه ۶۰ میلی‌ گرم نولوادکس مصرف شود
• برای ۱۰ روز بعد، ۱۰۰ میلی‌ گرم کلوماید همراه با ۴۰ میلی‌ گرم نولوادکس
• برای ۱۰ روز بعد، ۵۰ میلی‌ گرم کلوماید همراه با ۲۰ میلی‌ گرم نولوادکس

همانطور که در دوز‌های ارائه شده در بالا می‌بینید، مقدار مصرف دارو‌ها همیشه باید به آهستگی کاهش یابند تا بدن خود را تنظیم کرده و بتواند فعالیت نرمال خود را از سر گیرد. اما به هر حال لازم به ذکر است که اگر دوره استرویید فرد بسیار سرکوب کننده بوده باشد و یا طول دوره بسیار طولانی بوده باشد، ممکن است برای بازگشت بدن به شرایط نرمال نیاز به دوز‌های قوی تری از این دارو‌ها باشد.

همچنین پروتکل هایی مبنی بر طول دوره پاکسازی و همچنین زمان خلا بعد از پایان دوره استرویید و قبل از شروع دوره پاکسازی وجود دارد که باید از آنها پیروی کنید. این موضوع بستگی به نوع استرویید‌های مصرفی و همچنین طول دوره ورزشکار دارد. با در نظر گرفتن اینکه ورزشکار بیش از ۶ هفته از این استرویید‌ها استفاده نکرده است، پروتکل‌های زیر میتوانند دنبال شوند :

• تستوسترون انانتات : دوره پاکسازی این استرویید باید ۳ هفته باشد و زمان شروع دوره پاکسازی باید از ۲ هفته بعد از قطع مصرف کامل این استرویید باشد.
• تستوسترون سیپیونات : دوره پاکسازی این استرویید نیز همانند تستوسترون انانتات می‌باشد.
• تستوسترون پروپیونات : طول دوره پاکسازی برای این استرویید باید ۳ هفته باشد، ۳ روز پس از آخرین مصرف این استرویید دوره پاکسازی میتواند شروع شود.
• تستوسترون سوسپنشن : : طول دوره پاکسازی برای این استرویید باید ۳ هفته باشد، اما دوره پاکسازی را میتوانید حتی پس از ۶-۸ ساعت پس از آخرین مصرف شروع کنید.
• سوستانون : طول دوره پاکسازی برای این استرویید باید ۳ هفته باشد، ۳ هفته پس از آخرین مصرف این استرویید دوره پاکسازی میتواند شروع شود.
• وینسترول : طول دوره پاکسازی برای این استرویید باید ۲-۳ هفته باشد، ۱۲ ساعت پس از آخرین مصرف این استرویید دوره پاکسازی میتواند شروع شود.
• دیانابول : طول دوره پاکسازی برای این استرویید باید ۳ هفته باشد، ۶-۸ ساعت پس از آخرین مصرف این استرویید دوره پاکسازی میتواند شروع شود.
• ترنبولون : طول دوره پاکسازی برای این استرویید باید ۴ هفته باشد، ۳ روز پس از آخرین مصرف این استرویید دوره پاکسازی میتواند شروع شود.
• دکا دورابولین : طول دوره پاکسازی برای این استرویید باید ۴ هفته باشد، ۳ هفته پس از آخرین مصرف این استرویید دوره پاکسازی میتواند شروع شود.
• پریموبولان دیپات : طول دوره پاکسازی برای این استرویید باید ۲ هفته باشد، ۲ هفته پس از آخرین مصرف این استرویید دوره پاکسازی میتواند شروع شود.
• آناوار : طول دوره پاکسازی برای این استرویید باید ۲ هفته باشد، ۸-۱۰ ساعت پس از آخرین مصرف این استرویید دوره پاکسازی میتواند شروع شود.

آزمایش اندازه گیری سطح هورمون ها

همچنین بسیار مهم است که بدانید دوره پاکسازی شما در حال اثر گذاری می‌باشد یا خیر و به همین دلیل است که ورزشکار باید در فواصل زمانی‌ معینی‌ آزمایش دهد تا وضعیت هورمون‌های بدن خود را ببیند. همچنین بسیار مهم است که بدانید چه زمانی‌ و چگونه باید این تست را انجام داد. انجام تست تستوسترون در اول صبح میتواند نتایج گمراه کننده ای برای ورزشکار داشته باشد زیرا سطح تستوسترون در صبح به طور کلی‌ ۲۰-۳۰% بیشتر از زمان‌های دیگر روز می‌باشد.

گاهی‌ اوقات، پزشکان از این موضوع سو استفاده کرده تا از تجویز تستوسترون خودداری کنند. اما انجام این کار ورزشکار را در شرایط بدی قرار میدهد. به منظور اینکه سطح تستوسترون برای ورزشکار واقعا در سطح سلامتی‌ باشد، در طول روز سطح آن باید بیش از ۷۰۰ نانو گرم بر دسی‌ لیتر و در صبح باید ۹۰۰ نانو گرم بر دسی‌ لیتر باشد.