فرد اول : “ اگر میخواهی به تفکیک عضلانی مناسب دست پیدا کنید باید از رژیم‌های غذائی کم کربوهیدرات استفاده کنی. “
فرد دوم : “ چرا؟ “
فرد اول : “ چون مصرف کربوهیدرات‌ها باعث ترشح انسولین در بدن میشود و بودن انسولین در بدن باعث تجمع چربی‌‌ها میشود.اگر همیشه از مقادیر کم کربوهیدرات‌ها استفاده کنی بدن تو همیشه در حال چربی سوزی خواهد بود و در نهایت به بدنی بسیار خشک و تفکیک شده خواهی رسید. “
فرد دوم : “ پس دیگر بهتر است که از مصرف کربوهیدرات در صبحانه صرف نظر کنم اگر می‌خواهم به شکمی شش تکه برسم. “
احتمالا شما نیز این چنین مکالمه‌ها را در باشگاه‌های بدن سازی به وفور مشاهده کردید.برخی‌‌ها بر این عقیده هستند که رژیم‌های کم کربوهیدرات کلید رسیدن شما به بدنی تفکیک شده هستند و کربوهیدرات‌ها عاملی هستند که باعث تجمع چربی در بدن میشوند و برای این موضوع نیز این دلیل را بیان میکنند که کربوهیدرات‌ها باعث واکنش انسولین در بدن میشوند که در نهایت انسولین بدن را وادار به حفظ و تجمع چربی‌‌ها می‌کند بنابراین کربوهیدرات‌های غذائی را عامل تجمع چربی‌‌ها در بدن می‌دانند.
اما این موضوع کربوهیدرات و انسولین از کجا نشات می‌گیرد؟
در کتاب‌هایی نظیر (Good Calories, Bad Calories) مشاهده میشود که بحث تنظیم هورمونی چربی‌‌های بدن بیشتر از همه موارد مورد توجه قرار گرفته است.همچنین در کتاب‌هایی نظیر (GCBC) انسولین به عنوان اولین عامل چاقی رایج در جوامع جلوه داده شده است.اگرچه این درست می‌باشد که هورمون‌ها نقش‌های بسیار حیاتی در تنظیم چربی بدن ایفا میکنند اما بسیار ساده لوحانه است که تنها انسولین را عامل یگانه در ایجاد چاقی و افزایش چربی بدن بدانیم.
اما چرا این موضوع ساده لوحانه می‌باشد؟ اول از همه اینکه سیستم غدد درون ریز بدن انسان به شدت قدرتمند و دارای تقریبا بی شمار مولکول سیگنال دهنده می‌باشد.اگرچه انسولین نقش مهمی را در لایه بندی و متابولیسم (نظیر سرنوشت چربی‌‌ها و کربوهیدرات ها) ایفا می‌کند اما این هورمون تنها یک بخش را در بین این دریای عظیم سیگنال‌ها در بدن به خود اختصاص داده است.
انسولین در عمل : ماهیچه، کبد و بافت چربی
در ابتدا اول نیازمند این هستیم که کمی در مورد انسولین و کاری که واقعا انجام میدهد صحبت کنیم.انسولین یک هورمون درون ریز می‌باشد به این معنی که میتواند روی چندین بافت در بدن تاثیر بگذارد و نه تنها بافت‌های چربی و ماهیچه ای.اگرچه اکثر ما نسبت به انسولین اینطور فکر می‌کنیم که این هورمون تنها وظیفه انتقال چربی و گلوکز را به درون سلول‌های ماهیچه ای ما دارد اما وظیفه اصلی این هورمون این کار نمی‌باشد.
در حقیقت کار اصلی انسولین کاهش خروجی میزان گلوکز کبدی می‌باشد به این معنی که هنگامی که شما چیزی میخورید که باعث افزایش سطح انسولین میشود این هورمون باعث میشود که کبد دیگر به تولید قند اضافه نپردازد و اینگونه برای مدتی کبد فعالیت خود را کاهش میدهد.در این حالت همچنین انسولین باعث میشود که گلوکز‌های اضافه درون کبد ذخیره شوند و به شکل گلیکوژن بعدا مورد استفاده قرار بگیرند.
انسولین و ماهیچه‌های شما
اکنون میتوانیم در مورد عمل انسولین روی ماهیچه‌های شما صحبت کنیم.هنگامی که ماهیچه‌های اسکلتی در معرض تماس با انسولین قرار میگیرند درون سلول‌های ماهیچه ای شما اتفاقات زیادی رخ میدهد.اول اینکه انتقال دهنده‌های گلوکز به سطح سلول حرکت میکنند و باعث انتقال گلوکز به درون سلول‌های ماهیچه ای میشوند.دوم اینکه انسولین پیامی مبنی بر تغییر حالت متابولیسم بر پایه کربوهیدرات‌ها را به سلول‌های ماهیچه ای صادر می‌کند.
به انسولین به عنوان یک رهبر و راهنما نگاه کنید هنگامی که این هورمون حاضر نباشد بدن شما برای تامین سوخت خود بیشتر از چربی‌‌ها استفاده می‌کند اما هنگامی که انسولین حضور دارد به بدن شما خواهد گفت که از مقادیر اضافه کربوهیدراتی که دارد وارد بدن میشود به عنوان سوخت استفاده کند.
اکنون در اینجا مهم می‌باشد که اشاره کنیم که وضعیت انرژی سلول نقش مهمی را در اینکه دقیقا چه اتفاقی درون سلول ماهیچه ای رخ خواهد داد ایفا می‌کند.اگر سطح گلوکز یا گلیکوژن سلول ماهیچه ای پایین باشد انسولین سیگنالی را صادر می‌کند که سلول میتواند بر اساس آن از گلوکز‌های وارد شده به بدن به عنوان انرژی استفاده کند و همچنین این پیام سلول را قادر می‌سازد تا از مقادیر اضافه گلوکز گلیکوژن تولید کنند.
اکنون اینجا یک موردی می‌باشد که بسیاری آن را درک نمیکنند.انسولین باعث جذب اسید‌های چرب به درون سلول‌های ماهیچه ای خواهد شد که بعدا به عنوان انرژی مورد استفاده قرار بگیرند.اگر سلول ماهیچه ای از قبل سرشار از گلوکز و گلیکوژن و همچنین تریگلیسیرید‌های درون سلولی باشد سپس سیگنال انسولین دوباره همان کارهایی که در حالت پایین بودن انرژی سلول انجام میداد را تکرار می‌کند.همچنین در طی فرایندی گلوکز‌های اضافه تبدیل به چربی خواهند شد.
انسولین و بافت چربی
انسولین در حقیقت میتواند میزان سرعت تجزیه چربی‌‌ها در بافت‌های چربی را کاهش دهد و از طرفی نیز میتواند باعث تحریک سنتز اسید‌های چرب شود.این موضوع کاملا شفاف و علمی می‌باشد.اما اکنون شاید با خود فکر می‌کنید که اینگونه انسولین تنها باعث حفظ چربی‌‌های بدن میشود.اما اینگونه صحبت کردن در مورد انسولین درست نمی‌باشد.
انسولین تنها در کوتاه مدت (هنگامی که در سطوح بالا قرار داشته باشد) میتواند باعث کاهش تجزیه چربی‌‌ها در بدن شود.به هر حال برای اینکه انسولین بتواند یک تاثیر عمیق و اساسی روی افزایش چربی بدن داشته باشد شما باید سطح انسولین بدنتان به طور پیوسته بالا حفظ شود.برای انجام این کار نیز شما باید دائما در حالت تغذیه باشید.
وضعیت حالت طبیعی متابولیسم بدن ما در شرایط نرمال روی تجزیه چربی‌‌ها قرار دارد و هنگامی که سطح انسولین بالا میرود این وضعیت تغییر کرده و متابولیسم بدن بر پایه کربوهیدرات‌ها انجام خواهد شد.این تغییر حالت که توسط انسولین صورت می‌گیرد تنها به عنوان یک شکل متابولیسم فرعی و موقت خواهد بود و نمی‌توان آن را عامل تولید مقادیر زیادی از چربی‌‌های بدن دانست.اگر انسولین بخواهد یک تاثیر بسیار زیاد روی چاقی یک فرد سالم بگذارد این اتفاق باید در حضور مقادیر زیادی از انرژی صورت بگیرد.
اما در مورد تحقیقات چطور؟
اگر انسولین هورمون کلیدی مسول افزایش چربی بدن بود پس می‌بایست تمام افرادی که درصد بیشتری از رژیم غذائی خود را از کربوهیدرات‌ها مصرف میکنند می‌بایست دارای درصد چربی بیشتری نسبت به کسانی که کمتر از کربوهیدرات‌ها مصرف میکنند باشند.برای اثبات این موضوع از دید علمی بیایید به تحقیقی نگاه کنیم که اشاره به سوال پیش رو دارد : آیا رژیم‌های غذائی دارای کالری یکسانی که باعث افزایش سطح انسولین میشوند دلیل چاقی در افراد هستند؟
در یک تحقیق به ۸ نفر از شرکت کنندگان به مدت هفت روز یک رژیم غذائی با کربوهیدرات بالا (۶۰%) و به گروهی دیگر یک رژیم با چربی بالا (۶۰%) به مدت هفت روز داده شد و در آخر میزان کالری کل سوخته شده توسط بدن و اکسیداسیون مواد غذائی مورد اندازه گیری قرار گرفت.در این تحقیق مشخص شد که ترکیب رژیم غذائی روی میزان انرژی کل مصرف شده توسط بدن تاثیری نداشته است (یکی از مهم‌ترین دلایل برای افزایش وزن در دراز مدت).
اخیرا در یک تحقیق مشخص شد که با رژیم‌های شامل ۷۰% کربوهیدرات هم امکان کاهش وزن و بهبود حساسیت سلول‌ها نسبت به انسولین وجود دارد.همین موضوع به تنهایی میتواند دیدگاه شما را نسبت به کربوهیدرات‌ها عوض کند.
در یک تحقیق دیگر که توسط دکتر کوین هال انجام شده است مشخص شد که با میزان کالری یکسان، کاهش میزان مصرف چربی‌‌ها میتواند منجر به کاهش وزن بیشتری نسبت به کاهش میزان مصرف کربوهیدرات‌ها در کوتاه مدت شود.در این تحقیق آمده است که سیگنال رسانی انسولین نقش مهمی را در تعیین استفاده از چربی‌‌ها یا کربوهیدرات‌ها به عنوان منبع اصلی انرژی بدن بر عهده دارد اما در میزان انرژی کل مصرف شده در بدن آنچنان تاثیر گذار و تعیین کننده نمی‌باشد.
به علاوه اگر انسولین عامل افزایش چربی و چاقی در افراد می‌بود باید اینطور انتظار داشته باشیم که تمام افراد دارای اضافه وزن و چاق دارای سطح بالایی از انسولین برای افزایش وزن خود باشند که این موضوع همیشه صدق نمیکند.در حقیقت بخش اعظمی از افراد دارای اضافه وزن هستند که دارای سطح سالم و نرمالی از انسولین در بدن خود هستند.دوباره این موضوع نشان میدهد که انسولین از عوامل اصلی تنظیم چربی بدن و چاقی در افراد نمی‌باشد.
اما در مورد پروتئین و انسولین چطور؟
در اینجا ما باید یک نکته بسیار مهم دیگر را نیز برای شما بازگو کنیم.پروتئین نیز میتواند باعث افزایش سطح انسولین در بدن شود.در حقیقت برخی از مواد غذائی سرشار از پروتئین هستند که باعث ترشح بیشتر انسولین نسبت به برخی از مواد غذائی سرشار از کربوهیدرات میشوند! (می‌دانیم که شما هم از خواندن این موضوع کاملا تعجب کردید).
اما چرا این موضوع مهم می‌باشد؟ همانطور که میدانید در اکثر مباحث مربوط به تغذیه و تحقیقات آن بیان شده است که رژیم‌های حاوی پروتئین بیشتر در کاهش چربی بدن تاثیر گذارتر هستند.پروتئین وی مخصوصا به شکل ویژه ای نشان داده است که میتواند باعث افزایش سطح انسولین در مقادیر بالا شود اما همچنان مصرف این پروتئین کاملا نشان داده است که میتواند باعث کاهش چربی بدن در بسیاری از افراد شود.نکته مهم اینجاست که اگر انسولین عامل اصلی تجمع چربی در بدن می‌بود پس مصرف پروتئین نیز باید به جای اینکه باعث کاهش چربی بدن میشد برعکس باعث افزایش میزان چربی بدن شود.
حرف آخر
هنگامی که ما تمام این اطلاعات را در اختیار داریم میتوانیم به این نتیجه برسیم که انسولین یک تنظیم کننده فرعی در بدن می‌باشد.این هورمون باعث میشود که متابولیسم بدن شما از چربی‌‌ها به کربوهیدرات‌ها تغییر حالت دهد، میتواند باعث افزایش سنتز گلیکوژن شود و در صورت نیاز میتواند باعث افزایش سنتز پروتئین نیز شود.
یک فردی که از لحاظ متابولیکی سالم می‌باشد متابولیسمش کاملا انعطاف پذیر می‌باشد و آنقدری قدرتمند می‌باشد که بتواند نوسانات فرعی و موقت را تحت کنترل داشته باشد و میتواند حتی در صورت مصرف مقادیر زیادی از کربوهیدرات نیز میزان تناسب اندام را به شکل خوبی حفظ کند.تنها در صورت حضور مقادیر زیادی از انرژی انسولین میتواند واقعا باعث بهبود تجمع چربی‌‌ها در بدن شود حتی در این صورت نیز بدن خود از یک راه جذاب و جالب میتواند اثر این عمل را کمرنگ کند.
مترجم : حسام رضائی