عوارض جانبی بالقوه مصرف استرویید‌های آنابولیک

عوارض جانبی بالقوه مصرف استرویید‌های آنابولیک

بر اساس دیکشنری مریام وبستر، استرویید‌های آنابولیک به “ دارو‌های مشتق شده از تستوسترون (هورمون جنسی‌ مردانه) “ گفته میشود که اغلب به منظور بهبود رشد و کمک به ترمیم بافت‌های ضعیف و آسیب دیده حاصل از بیماری‌ها یا افزایش سن تجویز میشوند. همچنین گاهی‌ اوقات به منظور تحریک اشتها از استرویید‌های آنابولیک استفاده میشود. چند سالی‌ است که بحث‌ها و آنالیز‌های زیادی در مورد این دارو‌ها انجام میشود و متاسفانه اغلب این بحث‌ها به جنبه‌های منفی‌ این دارو‌ها میپردازند. اما در واقع این “ عوارض جانبی احتمالی‌ “ این دارو‌ها میباشند که در اکثر بحث‌ها در مورد آنها صحبت میشود. بد نام کردن استرویید‌ها حتی تا جائی پیش رفته است که با نام بردن از کلمه استرویید تنها عواقب ناگوار برای اکثریت افراد تداعی میشود. اگرچه این صحیح است که استرویید‌های آنابولیک ممکن است دارای برخی‌ عوارض جانبی باشند، اما به همان اندازه نیز صحیح می‌باشد که بگوییم این دارو‌ها همانند بسیاری دیگر از دارو‌های موجود دارای چندین مزیت فوق‌العاده هستند.

 

یک روش مصرف متعادل

رعایت اعتدال در مورد مصرف هر استرویید آنابولیکی بسیار مهم می‌باشد. کار بسیار خوبی‌ است که قبل از تصمیم در مورد مصرف استرویید‌های آنابولیک مزایای آنها را در مقابل عوارض جانبی احتمالی‌ آنها بسنجیم. در این زمینه، اولین حقیقتی که باید ذکر شود این است که بسیاری از عوارض جانبی ناشی‌ از استرویید‌ها تنها به دلیل مصرف غلط یا سو استفاده از آنها می‌باشد. هنگامی که یک دارو به روش صحیح آن مصرف نشود احتمال بسیار زیادی وجود دارد که عوارض جانبی آن بروز کند و حتی ممکن است کشنده نیز باشد. بر اساس یک گزارش از سایت بی‌ بی‌ سی‌ مشخص شد که حتی مصرف بیش از حد یک داروی مسکن بسیار رایج نظیر استامینوفن نیز میتواند کشنده باشد، اگر مصرف کننده از دوز‌های مناسب استفاده نکند. مشخصا، بروز عوارض جانبی تنها مختص استرویید‌های آنابولیک نمیباشد و شامل تمام دارو‌های موجود می‌باشد.

نکته دومی‌ که باید به یاد داشته باشید این است که اینگونه نیست هر فردی با مصرف استرویید‌ها حتما شاهد بروز عوارض جانبی خواهد بود. در حقیقت، استرویید‌ها تنها دارای “ عوارض جانبی بالقوه “ هستند، به این معنی‌ که یک فرد ممکن است پس از مصرف این استرویید‌ها شاهد هیچگونه عارضه جانبی نباشد. شدت عوارض جانبی در آنهایی که بروز می‌کند نیز یکسان نیست و برای هر فردی به یک گونه است.

چندین بیماری وجود دارد که پزشکان برای درمان کارامد آنها مصرف یک دوره از استرویید‌ها را تجویز میکنند. برای مثال، استرویید‌ها ممکن است برای افرادی که کمبود هورمون در بدن دارند یا افراد مبتلا به سرطان یا ایدز تجویز شود. در بیماری‌های سرطان و ایدز استرویید‌ها کمک میکنند تا از تحلیل عضلات جلوگیری شود، زیرا این شرایط در افراد مبتلا به این بیماری‌ها بسیار رایج می‌باشد. پزشکان همچنین ممکن است برای درمان برخی‌ انواع کم خونی، برخی‌ انواع سرطان سینه و برخی‌ شرایط موروثی نظیر آنژیوادم از استرویید‌ها استفاده کنند. در حقیقت، اینطور مشخص شده است که استفاده از استرویید‌های آنابولیک ممکن است دارای تاثیرات مثبت روی درمان دیگر بیماری‌ها نظیر سندرم ترنر، برخی‌ انواع بیماری‌های لخته شدن خون و مشکلات مرتبط با رشد باشد.

به عبارت دیگر، استرویید‌ها آن دارو‌های خیابانی نیستند که به شکل غیر قانونی‌ مصرف میشوند و ممکن است بدن فرد را در شرایط بسیار خطرناکی قرار دهند. استرویید‌ها در واقع به وفور توسط پزشکان در سراسر جهان برای برخی‌ بیماری‌های خاص تجویز میشوند و تا کنون نتایج فوق‌العاده ای از آنها در درمان برخی‌ شرایط و بیماری‌های خاص دریافت شده است.

از لحاظ دیدگاه پزشکی‌، امری ضروری است که از استرویید‌های آنابولیک به شکل متعادلی استفاده شود تا علاوه بر دریافت بیشترین مزایا از بروز هرگونه عارضه جانبی نیز در امان باشید یا شاهد کمترین عوارض جانبی باشید. یک دید کلی‌ در مورد استرویید‌ها وجود دارد که آنها میتوانند باعث ایجاد چندین مشکل از جمله احتباس مایعات در بدن و چندین عارضه تخریبی‌ دیگر روی مردان، زنان و نوجوانان مصرف کننده شوند. در همین زمینه بسیار مهم است که بدانید که عوارض جانبی استرویید‌ها در کل به شکل زیر طبقه بندی میشوند :

• عوارض جانبی عمومی‌، که میتواند تمام مصرف کنندگان را شامل شود (آکنه، نفخ، بیماری‌های کبدی)
• عوارض جانبی که تنها مردان را تحت تاثیر قرار میدهد یا با شدت بیشتری آنها را تحت تاثیر قرار میدهد (تحلیل بیضه ها)
• عوارض جانبی که تنها زنان را تحت تاثیر قرار میدهد (تغییر در چرخه قاعدگی)
• عوارض جانبی که عمدتا مصرف کنندگان در یک بازه سنی‌ خاص را تحت تاثیر قرار میدهد نظیر نوجوانان (سرکوب رشد)

همچنین حیاتی است که ذکر شود همه استرویید‌های آنابولیک دارای تاثیر مشابه هم نیستند. برخی‌ از آنها ممکن است دارای برخی‌ اثرات خاص باشند که دیگر استرویید‌ها آن را دارا نباشند. همچنین هیچ تحقیقی وجود ندارد که نشان دهد همه مصرف کنندگان استرویید از عوارض جانبی آنها رنج برده‌اند یا همه آنها با یک شدت این عوارض جانبی را تجربه کرده‌اند. این امکان وجود دارد که یک فرد با مصرف استرویید‌های آنابولیک شاهد هیچگونه از عوارض جانبی نام برده نشود.

 

شدت عوارض جانبی

بسیاری از عوارض جانبی مرتبط با استرویید‌ها آنابولیک قابل برگشت و جبران پذیر هستند. بسیاری دیگر از عوارض جانبی آنها به قدری خفیف هستند که در مقابل مزایای به دست آمده می‌توان از آنها چشم پوشی کرد. برای مثال، یک فردی که پس از یک مریضی شدید اکنون با استرویید‌های آنابولیک توانسته است قدرت عضلانی زیادی را به دست آورد، پس افزایش مقداری آکنه روی بدن چیزی است که این فرد برای چند هفته طول دوره میتواند از آن چشم پوشی کند. باید این را به یاد داشته باشید که در نظر سنجی‌های مربوط به عوارض جانبی مضر استرویید ها، مطلقا نشان داده نمی‌شود که چه درصدی از افراد تجربه عوارض جانبی جدی و خطرناک را داشته اند. در اینگونه نظر سنجی‌ها معمولا عوارض جانبی که در افراد ایجاد شده است یک جا عنوان شده و ارائه داده میشود که این یک تصویر غیر صحیح و وحشت آور از استرویید‌های آنابولیک در ابتدا شکل میدهد.

به منظور ارائه یک تصویر صحیح و شفاف برای خواننده مطلب، این نکات باید به شکل شفاف و جداگانه ای بررسی شوند. فاکتور‌های متفاوتی نظیر شرایط فیزیکی‌ فرد و داشتن بیماری میتواند روی تاثیرات استرویید‌های آنابولیک در بدن اثر گذار باشد. همه استرویید‌های آنابولیک دارای یک اثر یا شدت مشابه در بروز عوارض جانبی نیستند. همچنین همه مصرف کنندگان استرویید‌ها تجربه بروز تمام این عوارض جانبی ذکر شده از طرف دیگر افراد را نخواهند داشت. حتی امکان این امر بسیار بالا است که فرد مصرف کننده هیچگاه شاهد بروز هیچگونه عارضه جانبی نباشد.

 

چه فاکتورهایی روی عوارض جانبی تاثیر گذار هستند؟

شدت و نوع عوارض جانبی احتمالی‌ حاصل از مصرف استرویید‌های آنابولیک میتواند بسته به فاکتور‌های زیر متفاوت باشد :

• سن
• جنسیت
• سلامت عمومی‌ بدن فرد

عوارض جانبی ایجاد شده در فرد بر اثر مصرف استرویید‌های آنابولیک ممکن است بر اساس سن، جنسیت و سلامت عمومی‌ بدن فرد متفاوت باشد. برای مثال، فردی که مستعد مشکلات روانی‌ می‌باشد، با مصرف استرویید‌های آنابولیک شدت بیشتری از نوسانات خلقی‌ را نسبت به فرد دیگری که مستعد این مشکل نیست نشان میدهد. یک جنبه دیگر که باید مد نظر قرار دهید این است که ظاهر عوارض جانبی ممکن است بر اساس سن متغیر باشد. حتی اگر تنها یک فرد را در نظر بگیریم، عوارض جانبی ایجاد شده در سنین جوانی او پایین تر از عوارض جانبی ایجاد شده در سنین بالاتر خواهد بود. همچنان که سن فرد افزایش پیدا می‌کند، تغییراتی‌ در بدن او ایجاد میشود که این تغییرات نوع وکنش به استرویید‌ها را نیز عوض می‌کند. افراد به شدت کم سن یا به شدت مسن ممکن است قادر به تحمل افزایش سطح ناگهانی آندروژن‌های حاصل از مصرف استرویید‌های آنابولیک نباشند.

همچنین تفاوت‌های جنسیتی نیز نشان داده است که میتواند روی شدت و تعداد عوارض جانبی استرویید‌ها اثر گذار باشد. برای مثال، در زنان مصرف استرویید ممکن است باعث کوچک شدن سینه ها، رشد موی صورت و کلفتی‌ صدا شود. اما مردان ممکن است بر اساس افزایش سطح استروژن در بدن شاهد بزرگی‌ نامتعارف بافت سینه‌ها و همچنین اختلال در نعوظ باشند.

 

ژنتیک

دی ان‌ ای هر فردی متمایز و منحصر به فرد می‌باشد و همین امر به میزان قابل توجهی‌ نوع واکنش بدن به دارو‌ها از جمله استرویید‌های آنابولیک را مشخص می‌کند. در حقیقت، یک نکته بسیار جالب این است که یک فرد مشتاق به افزایش قدرت، عضله سازی یا افزایش وزن، تنها با مصرف استرویید‌های آنابولیک نمی‌تواند این کار‌ها را انجام دهد. دارو‌ها تنها نقش حمایتی را دارند و نتیجه زمانی‌ حاصل میشود که آرایش ژنتیکی‌ فرد این اجازه را دهد. عوارض جانبی استرویید‌ها به شدت تحت تاثیر ژنتیک هر فردی می‌باشد.

 

نوع مصرف استرویید

نوع فرم مصرفی استرویید‌ها میتواند روی عوارض جانبی احتمالی‌ آنها تاثیر گذار باشد. استرویید‌های خوراکی از دستگاه گوارش عبور میکنند. هرگونه عارضه جانبی مربوط به آسیب کبد ممکن است زمانی‌ افزایش یابد که این نوع از استرویید‌های خوراکی مصرف شوند. استرویید‌های تزریقی وارد دستگاه گوارش نمیشوند و به همین دلیل هیچگاه فشاری روی کبد ایجاد نمیکنند. برای مثال، عقیده بر این است که تستوسترون سیپیونات و تستوسترون انانتات دارای عوارض جانبی بسیار اندکی‌ روی کبد هستند.

 

نوع استرویید مصرفی و طول دوره آنها

عقیده بر این است هنگامی که از استرویید‌ها به شکل مستمر و طولانی مدت استفاده نشود ممکن است عوارض جانبی آنها حذف شود. بسیاری از ورزشکاران از استرویید‌های آنابولیک به شکل دوره ای استفاده میکنند، به این معنی‌ که در یک بازه زمانی‌ خاص آنها استرویید مصرف میکنند و سپس در بازه زمانی‌ بعد از آن هیچگونه مصرفی را ندارند. اگرچه توصیه میشود که طول دوره‌های استرویید را کوتاه حفظ کنید، اما تقریبا می‌توان با اطمینان گفت که بهترین نتایج در طول دوره‌های طولانی حاصل میشود که همین امر سو استفاده از از دارو‌ها را وسوسه انگیز می‌کند. به شکل رایج، بسیاری از مبتدی‌ها ابتدا یک دوره ۸ هفته ای میروند و سپس بعد از آن به مدت ۸ هفته هیچگونه مصرفی را ندارند. به یاد داشته باشید که هرچه طول دوره بیشتر باشد نتایج حاصل شده نیز بیشتر است، اما دوره‌های طولانی تر دارای خطر بیشتری نیز هستند.

همچنین نوع استرویید مصرفی نیز در میزان شدت و نوع عوارض جانبی تاثیر گذار است. به شکل رایج، استرویید‌های مختلف به منظور دریافت نتایج مختلف مصرف میشوند. واضح است که هر کدام از این استرویید‌ها به شکل متفاوتی در بدن عمل میکنند. مشخصا در این حالت هیچ دلیلی‌ وجود ندارد که باور کنیم همه استرویید‌ها دارای عوارض جانبی مشابه هم هستند.

 

نگاهی‌ دقیق به عوارض جانبی احتمالی‌ استرویید ها

جدائی از جنسیت و محدوده سنی‌، این عقیده رایج وجود دارد که استرویید‌های آنابولیک میتوانند چندین عارضه جانبی را در مردان و زنان ایجاد کنند. اکنون بیائید در ابتدا نگاهی‌ به عوارض جانبی عمومی‌ و رایج آنها بیاندازیم و میزان خطر آنها را بررسی کنیم.

 

مشکلات کبدی

عقیده بر این است که استرویید‌های آنابولیک میتوانند باعث آسیب شدید به کبد و اختلال در عملکرد آن در مقیاس وسیع شوند. اگرچه صحیح است که مصرف استرویید‌های آنابولیک ممکن است به اختلال عملکرد کبد منجر شود، اما باید بدانید که همه انواع این دارو‌ها دارای چنین تاثیری نیستند. برای مثال هنگامی که تستوسترون از طریق افزودن استر به آن اصلاح شود (نظیر تستوسترون سیپیونات)، آثاری که روی صفات جنسی‌ مردان و زنان می‌گذارد را می‌توان حفظ کرد. اما به هر حال افزودن استر باعث افزایش طول فعالیت آن در بدن میشود. برای مصرف خوراکی، معمولا در جایگاه کربن ۱۷ فرایند آلکیل دار کردن انجام میشود.

این فرایند میزان قدرت بروز صفات مردانه را تغییر میدهد. اینگونه استرویید‌های آندروژنیک (نوع آلکیل دار در کربن ۲۷) عمدتا عامل ایجاد آسیب های کبدی هستند زیرا باید از دستگاه گوارش عبور کنند که همین امر کبد را زیر فشار بسیار زیادی قرار میدهد. بسیار حیاتی است که بدانید تستوسترون‌های استر دار باعث آسیب به کبد نمیشوند. اما مصرف طولانی مدت آنها میتواند خطر ابتلا به تومور‌های کبدی را افزایش دهد.

اما اثر این تستوسترون‌های استر دار در ایجاد این عارضه جانبی بسیار کند تر از اثر استرویید‌های آلکیل دار در کربن ۱۷ می‌باشد. در حقیقت در مقاله منتشر شده در (Encyclopedia of Sports Medicine and Science) نسبت به مصرف استرویید‌های آنابولیک هشدار داده شده است، در این مقاله ذکر شده است که شواهد قوی مبنی بر ایجاد تومور‌های کبدی حاصل از مصرف استرویید‌های آنابولیک آلکیل دار در کربن ۱۷ وجود دارد. اما به هر حال، این تومور‌ها هنگامی که مصرف فرد قطع شود کم کم از بین خواهند رفت.

بر اساس گزارش کتبخانه ملی‌ ایالات متحده آمریکا در مورد مساله سمیت کبد حاصل از مصرف استرویید‌های آنابولیک بحث شده است. در این گزارش بیان شده است که میزان اطلاعات در مورد فراوانی‌ کولستاز کبدی حاصل از مصرف استرویید‌های آندروژنیک وسیع می‌باشد. چکیده این گزارش به شرح زیر است :

• گسترش کولستاز کبدی به عنوان یک عارضه جانبی ممکن است وابسته به دوز مصرفی باشد.
• این بیماری ممکن است صرفا تنها در ۱% افرادی که از برخی‌ استرویید‌های خاص مصرف میکنند بروز کند.
• هیچ نشانه ای مبنی بر ایجاد کولستاز در افرادی که از نسخه‌های غیر اصلاح شده تستوسترون به صورت تزریقی استفاده کرده بودند مشاهده نشده است.

در مجموع عقیده بر این است که مصرف طولانی مدت استرویید‌های آنابولیک ممکن است خطر ابتلا به سمیت کبد و مخصوصا کولستاز را افزایش دهد. کسانی‌ که از قبل مبتلا به سندرم فانکونی، هموکروماتوز یا هپاتیت سی‌ شدید هستند بیشتر از دیگران مستعد پذیرش اینگونه آسیب‌های کبدی هستند. معمولا، بهبود این شرایط با قطع مصرف استرویید ممکن می‌باشد اما در موارد کولستاز شدید ریکاوری فرد ممکن است طولانی مدت باشد.

 

عوارض جانبی قلبی عروقی

یک عقیده رایج وجود دارد که بیان میدارد مصرف استرویید‌های آنابولیک میتواند باعث بروز انواع بیماری‌های قلبی عروقی شود. تحقیقات نشان داده است که مصرف استرویید‌ها میتواند باعث ایجاد تغییراتی‌ در متابولیسم لیپید‌ها شود که عمدتا از طریق افزایش سطح (LDL) و کاهش سطح (HDL) می‌باشد. اما به هر حال، محققان تا کنون نتوانسته اند مکانیزم پشت این اتفاق را کشف کنند و ببینند که این امر چگونه باعث افزایش احتمال ابتلا فرد به آریتمی قلبی میشود. خطر بیماری‌های قلبی که نشانگر آن افزایش سطح کولسترول‌های بد می‌باشد ممکن است توسط مصرف استرویید‌ها افزایش یابد اگر :

• مصرف دارو طوری باشد که بر خلاف دستور پزشک یا دوز‌های مناسب باشد
• دارو بدون استراحت در دوره‌های طولانی مدت مصرف شود
• فرد از قبل دارای مشکلات سلامتی‌ بوده باشد که اکنون او را مستعد پذیرش بیماری‌های قلبی می‌کند
• نوع روش مصرف و فرم استرویید مصرفی طوری باشد که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد

در مجموع مصرف استرویید‌های خوراکی نسبت به استروید‌های تزریقی بیشتر میتواند اثر تخریبی‌ روی سلامت قلب و عروق داشته باشد. در این زمینه مهم است که بدانید استروژن در واقع تاثیر مثبتی را روی سطح کولسترول دارد و میتواند باعث افزایش سطح (HDL) و سطح (LDL) را کاهش داده و تحت کنترول قرار دهد. همچنین دیده شده است که هنگامی که فرد در دوره‌های استرویید خود از یک رژیم غذایی سلامت پیروی کند میتواند احتمال بروز بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهد.

یکی‌ دیگر از عوارض جانبی که به استرویید‌ها نسبت داده میشود بزرگی‌ قلب می‌باشد. این بافت ماهیچه ای معمولا زمانی‌ بزرگ میشود که فعالیت‌های فیزیکی‌ پر فشار انجام شود و همانند هر ماهیچه دیگر در بدن میتواند بزرگ شود. اگر از استرویید‌ها تنها به منظور افزایش وزن و قدرت استفاده میشود پس شاید غیر صحیح باشد که بزرگی‌ قلب را تنها به مصرف استرویید‌ها نسبت دهیم.

یک نکته بسیار مهم دیگر که باید ذکر شود این است که تا کنون شواهدی مبنی بر ایجاد نارسایی قلبی حاصل از مصرف استروید‌ها یافت نشده است. همچنین بزرگی‌ قلب نیز برگشت پذیر می‌باشد و زمانی‌ که فرد دوره استرویید را قطع و فشار تمرینات را کاهش یا قطع کند اندازه قبل نیز به سایز قبل خود باز خواهد گشت.

یکی‌ دیگر از عوارض جانبی که به استرویید‌ها نسبت داده میشود ایجاد نوسان در فشار خون می‌باشد. این موضوع ممکن است مرتبط با افزایش احتباس آب باشد که باعث افزایش سطح استروژن میشود. تغییرات فشار خون در چنین شرایطی به راحتی‌ میتواند با مصرف مهار کننده‌های آروماتاز اصلاح شود. یک راه جایگزین دیگر نیز این است که فرد از استرویید هایی استفاده کند که قابلیت تبدیل به استروژن را نداشته باشند. همچنین بسیار مهم است که بدانید که میزان نوسانات در فشار خون در افرادی که آن را تجربه کرده‌اند متوسط بوده است. در واقع بسیاری از مصرف کنندگان استرویید‌های آنابولیک آندروژنیک از این شرایط با استفاده از رژیم‌های کم سدیم بدون شکر و کربوهیدرات اضافی بهره‌ میبرند.

 

تاثیر روی مغز انسان

این عقیده وجود داشته است که مصرف استرویید‌های آنابولیک در بلند مدت میتواند تاثیرات شدیدی را روی مغز داشته باشد. محققان پی برده‌اند که مصرف این دارو‌ها میتواند سیستم انتقال دهنده‌های عصبی مغز را تحت تاثیر قرار دهد. واژه “ خشم استروییدی “ اغلب به مصرف کنندگان استرویید بسیار گفته میشود، به طوری که اگر از یک فرد عضلانی یک رفتار پرخاشگرانه سر بزند به طور اتوماتیک دیگران او را تحت تاثیر استرویید‌ها میدانند. چندین تحقیق گزارش داده‌اند که مصرف استرویید‌های آنابولیک چگونه میتواند منجر به تغییرات خلقی‌، افسردگی، پرخاشگری و دیگر مشکلات مشابه شود.

در یک تحقیق دراز مدت روی اثر استرویید‌ها روی مغز، تاثیر استرویید ناندرولون دکانوات روی سیستم‌های دوپامینرژیک و سروتونرژیک مشاهده شد. نتیجه این تحقیق این بود که اگر در بین دوره‌ها زمان استراحت کافی‌ برای بدن در نظر گرفته شود این تغییرات حاصل شده از مصرف استرویید‌ها روی سیستم عصبی مرکزی برگشت پذیر می‌باشد. بر اساس این تحقیق، آسیب طولانی مدت به مغز تنها زمانی‌ ایجاد میشود که فرد به میزان مناسبی بین دوره‌های خود استراحت نداشته باشد تا اجازه دهد سطح انتقال دهنده‌های عصبی به میزان پایه خود بازگردند. هنگامی که فرد پس از پایان دوره خود دوباره بلافاصله یک دوره دیگر را شروع کند میتواند خود را در معرض خطر بزرگی‌ قرار دهد.

 

احتباس آب

با استفاده از استرویید‌های آنابولیک ممکن است احتباس آب درون سلولی و برون سلولی افزایش پیدا کند. نتیجه این امر میتواند افزایش فشار خون حاصل از آب اضافه بدن باشد. همچنین به دلیل تجمع آب زیر پوست ظاهر فیزیکی‌ فرد میتواند شکلی‌ پف کرده و آب دار پیدا کند. مصرف مهار کننده‌های آروماتاز به منظور محدود کردن سطح استروژن همراه با پیروی از یک رژیم غذایی کم سدیم ممکن است این مشکل را حل کند.

 

آکنه

افزایش تولید و ترشح سبوم به دلیل اتصال استرویید‌ها به گیرنده‌های آندروژن زیر پوست ممکن است باعث ایجاد آکنه شود. استرویید همچنین ممکن است باعث بزرگی‌ غدد چربی‌ پوست که این مشکل را بیش از پیش تشدید می‌کند. البته همه مصرف کنندگان استرویید این مشکل را پیدا نمیکنند و یا میزان شدت آن بین همه افراد یکسان نمیباشد. آندروژن‌های موضعی معمولا برای کاهش آکنه‌های حاصل از مصرف استرویید‌ها استفاده میشود.همچنین این مشکل پس از قطع مصرف استرویید‌ها از بین خواهد رفت.

 

عوارض جانبی مختص هر جنسیت

جدایی از عوارض جانبی عمومی‌ نظیر ایجاد آکنه، تغییر حالات خلقی‌، مشکلات قلبی عروقی و دیگر عوارض، استرویید‌ها همچنین بر اساس جنسیت فرد میتوانند عوارض جانبی مشخصی‌ داشته باشند که عبارتند از :

 

در مردان :

 

بزرگی‌ نامتعارف بافت سینه :

این مشکل اغلب حاصل عدم تعادل هورمونی در بدن و افزایش تدریجی‌ سطح استروژن در بدن مردان می‌باشد که در این حالت بافت سینه مردان همانند سینه زنان افزایش حجم پیدا کرده و بزرگ میشود. این یک مشکل رایج بین مصرف کنندگان مسن تر استرویید‌های آندروژنیک می‌باشد، زیرا که تغییرات هورمونی در بدن آنها از قبل به واسطه افزایش سن ایجاد شده است. این مشکل ممکن است دارای تاثیرات منفی‌ فیزیکی‌ نباشد، اما اثرات منفی‌ ذهنی‌ و احساسی‌ آن قابل توجه است. اما به هر حال بسیاری از مردان دریافته اند که با مصرف یک تعدیل کننده انتخابی گیرنده استروژن (SERM) میتوانند تا حدود بسیار زیادی از این مشکل جلوگیری کنند.

در حقیقت باور عمومی‌ بر این است که این عارضه جانبی بسیار آسان قابل پیشگیری بوده و با مصرف یک (SERM) در دوره استرویید افراد میتوانند به راحتی‌ از بروز این مشکل جلوگیری کنند. شدت بروز این مشکل به شدت بسته به حساسیت بدن فرد مصرف کننده دارد. به همین دلیل برخی‌ افراد با استفاده از یک استرویید مشابه ممکن است این مشکل در آنها بروز نکند در حالی‌ که در برخی‌ مردان دیگر ممکن است آن را تجربه کنند.بزرگی‌ نامتعارف بافت سینه مردان در طی‌ چند مرحله صورت می‌گیرد و جلوگیری از آن در مراحل اولیه میتواند این وضعیت را کاملا از بین ببرد. اما به هر حال، اگر فرد اجازه دهد که این مشکل رشد کند، ممکن است در آینده تنها راه حل جراحی باشد.

 

تحلیل بیضه ها

تمام استرویید‌های آنابولیک آندروژنیک میتوانند از طریق ایجاد چرخه بازخورد منفی‌ محور هیپوتالاموس‌-هیپوفیز‌-بیضه تولید داخلی‌ و طبیعی تستوسترون بدن را سرکوب کنند. اثر قابل مشاهده این موضوع کوچک شدن سایز بیضه‌ها می‌باشد. تقریبا حدود نیمی از مصرف کنندگان استرویید‌ها این عارضه جانبی موقت و برگشت پذیر را تجربه میکنند. نکته مهم قابل توجه در اینجا این است که برخی‌ از استرویید‌ها دارای خاصیت سرکوب کنندگی کمتری دارند. در مجموع، این مشکل نیز با ورود به دوره پاکسازی بدن و برگشت تولید طبیعی تستوسترون بدن قابل حل می‌باشد.

 

در زنان :

 

کاهش سایز سینه ها

استفاده از استرویید‌های آنابولیک در دراز مدت میتواند باعث کوچک شدن بافت سینه زنان و شبیه شدن آن به سینه مردان شود. اگرچه شدت این عارضه جانبی بسیار وابسته به نوع استرویید مصرفی، طول دوره و دوز‌های آن است، اما شواهد نشان میدهد که این عارضه جانبی میتواند قابل توجه باشد. بر خلاف بسیاری از دیگر عوارض جانبی، کوچک شدن سایز سینه زنان ممکن است همیشه برگشت پذیر نباشد و این شرایط حتی ممکن است با قطع مصرف استرویید نیز ادامه داشته باشد.

 

کلفتی‌ صدا و بزرگ شدن کلیتوریس

یکی‌ از اثرات آندروژنیک مصرف استرویید ها، کلفتی‌ صدا در زنان می‌باشد. اگرچه این عارضه جانبی ممکن است در مردان نیز ایجاد شود، اما تاثیر و شدت آن در زنان بسیار قابل توجه تر می‌باشد. به علاوه از آنجایی که آلت تناسلی‌ مردانه تحت تاثیر استفاده استرویید‌های آنابولیک قرار می‌گیرد، آلت تناسلی‌ زنان نیز به شکل دیگری دچار تغییر میشود. در واقع یکی‌ از عوارض جانبی مصرف استرویید‌های آنابولیک در زنان بزرگی‌ کلیتوریس می‌باشد.

به شکل معمول، مصرف استرویید هایی که دارای قدرت آندروژنیک بالائی هستند میتوانند خطر ابتلا به این عوارض جانبی در زنان را بسیار بالا ببرند. یک راه موثر برای جلوگیری از بروز این عوارض جانبی مصرف استرویید هایی می‌باشد که خواص آندروژنیک آنها قوی نباشد. همچنین کوتاه حفظ کردن دوره‌ها تا جای ممکن و استفاده از دوز‌های ایمن کاملا میتواند زنان را بروز این چنین عوارض جانبی دور کند. کلفتی‌ صدا و بزرگ شدن کلیتوریس اگر در همان مراحل ابتدائی شناسایی و مصرف استرویید‌ها قطع شود میتوانند برگشت پذیر باشند.

 

بی‌ نظمی در چرخه قاعدگی

عمل هورمونی استروید‌های آنابولیک آندروژنیک اغلب باعث تغییر چرخه قاعدگی نیز میشود. یکی‌ از عواقب مصرف استرویید‌ها برای زنان میتواند فراوانی‌ ایجاد چرخه یا عدم بروز آن در زنان باشد. آگرچه این مشکل پس از قطع مصرف استرویید‌ها قابل حل می‌باشد، اما بسته به نوع استرویید مصرفی، دوز‌های آن و طول دوره ممکن است زمان ریکاوری فرد متغیر باشد.

 

عوارض جانبی مختص افراد نوجوان

امروزه تعداد افراد نوجوان و ورزشکاران مدرسه ای علاقمند به مصرف استرویید‌ها در حال افزایش می‌باشد و این موضوع یک نگرانی جدی را ایجاد کرده است. یکی‌ از عوارض جانبی مهم مصرف استرویید‌ها در نوجوانان سرکوب رشد آنها می‌باشد. مصرف استرویید‌ها در نوجوانان باعث همجوشی زودرس صفحات رشد میشود که نتیجه آن عدم رشد بیشتر فرد می‌باشد. از آنجایی که رشد یک فرد تا سن ۲۴ سال نیز میتواند ادامه داشته باشد، بنابراین پزشکان و متخصصان ورزشی شدیدا توصیه میکنند که افراد زیر ۲۴ سال از استرویید‌های آنابولیک مصرف نکنند. تحقیقات ثابت کرده است که استروژن مقصر اصلی‌ توقف رشد افراد نوجوان مصرف کننده می‌باشد. بنابراین استرویید هایی که به استروژن تبدیل میشوند یا شبیه استروژن عمل میکنند میتوانند در افراد مصرف کننده نوجوان باعث بسته شدن صفحات رشد شوند. همچنین استرویید‌های غیر استروژنی نیز کاملا ایمن نیستند. توصیه میشود که افراد زیر ۲۴ سال به هیچ عنوان از هیچ استروییدی استفاده نکنند مگر اینکه برای درمان بیماری خاصی‌ توسط پزشک تجویز شده باشند.